استناد به کد ملی مالکان راه گریز دارد
ساماندهی سیم کارت های بی هویت شکست می خورد؟
حتما برای شما هم پیش آمده هنگامی که در کنار کیوسک روزنامه فروشی مشغول مطالعه صفحه نخست روزنامه های روز هستید یک آگهی چسبیده به دیوار کیوسک توجه شما را به خود جلب کند. «سیم کارت فعال اعتباری موجود است».بله. به همین سادگی شما می توانید بدون ثبت نام و هویت ملی خود صاحب یک خط تلفن همراه شوید. البته قطعا شما هیچ وقت این کار را انجام نمی دهید چرا که نیازی به داشتن یک سیم کارت بی نام و نشان ندارید. اما تصور کنید یک سیم کارت فعال شده بی نام و نشان چقدر به کار افرادی که به نوعی یک جای کارشان می لنگد و به نوعی اهداف و مفاصد شوم دارند می آید.
م.ر.بهنام رئوف
داستان توزیع انبوه این سیم کارت ها از زمان ارایه سیم کارت های اعتباری آغاز شد. زمانی که یک اپراتور در مقطعی حجم بالایی از سند این سیم کارت ها را بنا به دلایل مختلف به نام خریداران انبوه زده و روانه بازار کرد. توجه دیرهنگام به این موضوع موجب شد که اکنون و بعد از چندین سال و با پیدایش یک معضل لاینحل اجتماعی به نام سیم کارت های بی نام و نشان، مواجه شویم.
اعتراضات پیرامون مزاحمت ها و کلاهبرداری هایی که با این سیم کارت ها صورت می گرفت روز به روز بیشتر می شد اما در این بین مقامات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تنها نظاره گر موضوع بودند و هر از چند گاهی سعی می کردند با انتشار اطلاعیه ای بگویند نسبت به این موضوع بی تفاوت نیستند!
این داستان تا آنجا ادامه یافت که چندی پیش مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت اعلام کرد که بیش از 50 درصد از قاچاق بین المللی مکالمات در کشور به واسطه همین سیم کارت های بی نام و نشان انجام می شود.
دولتی هایی که تا پیش از این پاشیده شدن بنیان بسیاری از خانواده ها به واسطه مزاحمت های صورت گرفته و انواع و اقسام کلاهبرداری ها از این سیم کارت ها برایشان جدی نبود، این بار اما فهمیدند که بخش بسیار زیادی از درآمد دولت از محل مکالمات بین الملل در حال واریز به حساب قاچاقچیان است. در نتیجه از اینجا به بعد تکاپو در بین سیدخندان نشینان برای طرح راه و روشی برای جلوگیری از این معضل شروع شد. البته معضل قاچاق مکالمات توسط سیم کارت های بی هویت و نه هزار و یک مشکل و بدبختی ای که این سیم کارت ها برای مردم ایجاد کرد.
به این ترتیب دو سال پیش در یک مقطع زمانی سازمان تنظیم مقررات در مصوبه ای اعلام کرد که هر فرد تنها می تواند نزدیک به 10 خط سیم کارت داشته باشد. اما بعد از آن و با مشخص شدن این موضوع که حتی بسیاری از متوفیان آرمیده در خاک نیز اکنون بالای 10 خط سیم کارت دارند به این نتیجه رسیدند که حتما باید به هر راه و روشی که می شود سیم کارت های بی هویت را سامان دهی کرد.
سیم کارت های تلفن همراه ساماندهی می شوند
به این ترتیب بود که معاون نظارت و اعمال مقررات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به تازگی اعلام کرده است که برخی از سیم کارت ها در پایگاه اطلاعاتی اپراتورهای اول و دوم تلفن همراه دارای مشخصات ناقص یا با مالکیت غیر هستند که این سیم کارتها باید ساماندهی شوند.
غلامرضا داداش زاده گفته که تاکنون اپراتورهای اول و دوم تلفن همراه در چند مرحله از مشترکان خود در قالب پیامک درخواست کرده اند تا کد ملی مالک سیم کارت را اعلام کنند که ۲۰ درصد از مشترکان این اقدام را انجام داده اند. وی با بیان اینکه اپراتورها از سوی رگولاتوری الزام دارند سیم کارت های دارای مشخصات ناقص یا با مالکیت غیر را ساماندهی کنند گفته مشترکانی که نسبت به اعلام کد ملی مالک سیم کارت به اپراتورها اقدام نکنند، سیم کارت آنها از نیمه بهمن ماه قطع می شود.
هر ایرانی 40 سیم کارت!
همانطور که گفته شد دو سال پیش آیین نامه ابلاغی به اپراتورها در سال ۹۱ عنوان کرده بود که اپراتورها نباید بیش از ۱۰ سیم کارت به مشترکان حقیقی بدهند اما این به منزله ۱۰ سیم کارت برای هر ایرانی نیست.
در آن آیین نامه آمده بود که حداکثر سقف مجاز واگذاری سیم کارت فعال به مشترکان حقیقی 10 عدد بوده و لذا فروش یا فعال کردن سیم کارت های قبلی فروخته شده برای کلیه اشخاص حقیقی که دارای بیش از 9 سیم کارت فعال هستند، به هر طریق و تحت هر عنوان ممنوع است. در یکی از موارد چهارگانه این آیین نامه ابلاغی آمده بود که تمامی اپراتورهای تلفن همراه کشور موظف به برنامه ریزی، تعریف و ایجاد فرایندها و همچنین سازوکار سایر امکانات و اقدامات لازم برای کاهش تعداد سیم کارت های فعال موجود ثبت شده به نام یک شخص حقیقی به سقف اعلام شده هستند به نحویکه پس از پنج ماه از تاریخ وصول این ابلاغیه تعداد خطوط فعال ثبت شده به نام یک شخص حقیقی بیش از 10 عدد نباشد. این آیین نامه خود یک ایراد بزرگ داشت. براساس این آیین نامه، اپراتورها نمی توانند برای یک مشترک حقیقی بیش از 10 سیم کارت صادر یا به نام زنند. با توجه به اینکه همراه اول، تالیا، ایرانسل و رایتل اپراتورهای کشور هستند و هر کدام نهایتا باید 10 سیم کارت را به نام فردی حقیقی بزنند می توان اینطور گفت که هر ایرانی می تواند نهایتا 40 سیم کارت داشته باشد.
طرحی بدون ضمانت اجرایی
اما از سوی دیگر همین طرح فعلی نیز به نظر می رسد با ایرادهایی همراه باشد. بر اساس یک ضرب المثل قدیمی خلافکاران همیشه یک قدم جلوتر از پلیس گام بر می دارند. با این فرض که صاحبان این سیم کارت های بی هویت باید شماره ملی خود را به اپراتور اعلام کنند چه تضمینی وجود دارد که شماره ملی اعلام شده متعلق به همان فرد استفاده کننده باشد؟.
هم اکنون برای انجام بسیاری از امور اداری ارایه کپی شناسنامه و کارت ملی یکی از مراحل اداری اصلی است. آیا یک فرد متخلف نمی توانند از همین کپی های کارت ملی و شناسنامه ای که از سوی دیگران در اختیار دارد سو استفاده کرده و به روز رسانی مشخصات سیم کارت های تحت اختیار خود اقدام کند؟
آیا بهتر نبود اپراتورها به کاربران خود با ارسال یک پیامک شماره هایی که با نام و کارت ملی آن ها در شبکه فعال است را ارسال کنند و از آن ها تاییدیه مالکیت این شماره ها را اخذ کرده و در صورت نگرفتن پاسخ مناسب اقدام به مسدود کردن تمام شماره های ثبت شده به نام یک فرد کنند؟
برخی از کارشناسان زبده در این حوزه عنوان می کنند جدا از مزاحمت هایی که با سیم کارت های بی نام نشان صورت می گیرد اما بخش قاچاق مکالمات به واسطه شارژ شدن هر روز این سیم کارت ها برای اپراتورهای تلفن همراه نیز بسیار درآمدزاست و طبیعتا هیچ اپراتوری دوست ندارد درآمد سیم کارت هایی که روزانه بالغ بر ده ها هزار تومان شارژ می شود را از دست دهند. بر اساس همان فرضی که در بالا نیز آمد و به آن اشاره شد که هر ایرانی می تواند 40 سیم کارت داشته باشد چطور می توان جلوی ساعت ها مکالمات این سیم کارت ها را به بهانه قاچاق مکالمات گرفت؟ و اصلا چطور می توان این موضوع را به اثبات رساند؟ در نتیجه به نظر می رسد موضوع سیم کارت های بی هویت به رغم بگیر و ببندهایی که اکنون دارد صورت می گیرد پرونده ای نیست که بتواند به این راحتی حل شود و به قول معروف خشت اول گر نهد معمار کج تا ثریا می رود دیوار کج!
شماره هایی که باید کد ملی پیامک شود
به هر حال قرار است از 10 روز دیگر سیم کارت های فاقد هویت رسمی در شبکه های مخابراتی کشور مسدود شوند. پیش از این نیز سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اعلام کرده بود که تا پایان سال جاری طبق دستور العمل نظارتی ابلاغی به اپراتورهای موبایل، تکلیف سیم کارتهای دارای هویت جعلی و یا بدون کد ملی مشخص می شود. براساس اعلام این سازمان، در شبکه مخابرات کشور، سیم کارت فعال بدون نام و نشان وجود ندارد اما سیم کارت های اشکال دار با هویت جعلی هستند و از این رو باید به تکمیل کد ملی سیم کارت های فاقد کد ملی پرداخته و سپس نسبت به احراز هویت صاحب سیم کارت با کسی که از آن استفاده می کند، اقدام کنند. هر دو اپراتور قالب بازار ایران اکنون به کاربران خود تذکر داده اند تا شماره ملی خود را تنها به شماره های اعلامی از سوی اپراتورها ارسال کنند و مراقب باشند که برای این منظور به دام پیامک های سود جود نیافتند. برای مشترکان اپراتور اول پیامکی با عنوان همراه اول، ارسال و از آنان درخواست می شود کد ملی خود را به شماره ۸۹۸۰ ارسال کنند. مشترکان اپراتور دوم نیز پیامکی با عنوان ایرانسل دریافت می کنند که بر اساس آن باید کد ملی خود را به شماره ۲۷۲ ارسال کنند.