بانکها با دریافت کارمزد از دستگاههای POS موافقند یا مخالف؟
دریافت کارمزد از تراکنشهای کارتخوانها نزدیک به 2 سال است که مطرح شده و هنوز به سرانجام نرسیده است. هرازگاهی یکی از مسولان بانک مرکزی در این باره اظهار نظر میکند، بحث برای مدتی داغ میشود و دوباره همه چیز برای مدتی فراموش میشود.این موضوع میتواند اثرات نامطلوبی روی گسترش استفاده از خدمات الکترونیکی داشته باشد. در مورد موضوع دریافت کارمزد از کارتخوانها ظاهرا این بانک مرکزی است که کوتا ه نمیآید. چرا که بر اساس اظهاراتی که تاکنون از مدیران بانکی در این باره شنیده شده، بانکها حاضرند هزینه را بپردازند.
فناوران - رقابتی که بین بانکها برای نصب دستگاههای کارتخوان وجود دارد و تبلیغات رنگارنگشان برای جلب نظر اصناف، برای استفاده از دستگاههای کارتخوان موید این موضوع است. اشتهای بانکها برای نصب دستگاههای بیشتر و اظهارات بانک مرکزی در مورد سنگینی بار هزینه این دستگاهها روی شانه بانک مرکزی خود نوعی پارادوکس است.
بانکها راضی؛ بانک مرکزی ناراضی
در حالی که مدیران بانکی هر کدام به مناسبتی به طور تلویحی گفتهاند منابع ارزان قیمتی که از این در اختیارشان قرار می گیرد، ارزش پرداخت هزینههای استفاده از دسنگاههای کارت خوان را دارد بانک مرکزی با تاکید بر سنگین بودن بار این هزینهها مدام بر دریافت کارت مزد تاکید می کند. مدیران بانکها نظری مخالف با نظر بانک مرکزی دارند.
محمدرضا پیشرو مدیر عامل بانک صادرات ایران از جمله این مدیران بانکی است. او در در همایش سراسری مدیران شبکه این بانک با بیان وضعیت خدمات دهی و سرعت دستگاه های POS گفت: لازم است برای افزایش تراکنش های دستگاه ها و ترغیب پذیرندگان با برنامه ریزی در استان ها و مناطق، مزیت ها و مشوق هایی تعریف و با شناسایی دستگاه های فعال امتیاز های خاصی برای آن ها در نظر گرفته شود.
اگر چه بانک مرکزی اعلام کرده بود بانکها از محل کانال پایانههای فروشگاهی به دنبال جذب منابع ارزان قیمت نیستند و همچنین موافق اجرای طرح دریافت کار مزد از فروشندگان هستند اما اکنون با توجه به اظهار نظر مدیرعامل صادرات می توان نتیجه گرفت که اظهارات مسئولان IT بانک مرکزی درست نیست. پیش از این نیز مدیرعامل بانک ملت منابع حاصل از فعالیت پایانههای فروشگاهی را ارزان قیمت جذاب خوانده بود.فرهاد نیلی رییس پژوهکشده پولی و بانکی بانک مرکزی هم در اظهار نظری گفته بود: مطرح شدن طرح کارمزد کارتخوان های هشداری به ما داد مبنی بر اینکه جامعه هنوز به هوشیاری کامل در این زمینه نرسیده است و باید جهت گیری ها مشخص شود.
به نظر می رسد ناهوشیار خواندن مردم در حالی که بانک ها موافق الگوی موجود هستند کمی دور شدن از اصل صورت مساله و یافتن راه حل است.
پیش از این هم عبدالناصر همتی مدیر عامل بانک ملی به مهر گفته بود برنامه بانک مرکزی برای اخذ کارمزد از دارندگان پایانه های فروشگاهی تاکید کرده است. آنچه در تمام دنیا مرسوم است، این است که هزینه استفاده از دستگاه های کارت خوان را دارندگان آن و فروشگاه ها می پردازند اما با واقعیت های کشورمان شاید این روندی که تعیین شده است تا حدودی تند باشد.
همتی با بیان اینکه موضوع نحوه اخذ کارمزد از دارندگان پایانه های فروشگاهی در حال بررسی است و به زودی در مورد آن تصمیم گیری خواهد شد، افزود: به هر حال موضوع اخذ کارمزد نهایی شده است و به طور قطع گرفته می شود. معمولا از هر تغییر و تحولی که در کشور صورت می گیرد، یک عده منتفع و یک عده متضرر می شوند و باید ببینیم که کدام یک منطقی تر است، بنابراین باید اجازه داده شود که براساس منطق بررسی شده و نتیجه نهایی اعلام شود.
اما این منطقی که همتی از آن صحبت میکند از سوی صاحبان صنوف زیر سوال است. آنها معتقدند هزینه کارمزد را بانکها باید بدهند چرا که آنها نفع
بیشتری میبرند.
پیشتر ابوالقاسم آقاحسین شیرازی رئیس اتحادیه پوشاک تهران در برنامه مناظره شبکه یک تلویزیون در دفاع از عدم پرداخت کارمزد توسط پذیرنده ها گفت: این تراکنش ها حق الزحمه ای دارد و ما منکر آن نیستیم اما اینکه چه قشری باید در پرداخت این حق الزحمه ملاک قرار گیرد اینجا باید مورد هدف باشد.
وی با بیان اینکه کارمزد تراکنش های فروشگاهی را کسانی باید بپردازند که بیشترین منفعت را از این تراکنش ها می برند افزود: بانک ها بیشترین منفعت را می برند و مهمترین مصداق این ادعا نیز این است که پول در حساب بانک ها می ماند. بنابراین حتما این فعالیت ها برای بانک سودآور است که این همه تبلیغ بین نظام بانکی برای فعالیت های تراکنشی انجام می شود. این اظهارات شیرازی از سوی بانکها بی پاسخ ماند و هنوز هم تبلیغات مورد اشاره شیرازی به قوت باقی است. در آن برنامه مناظره هم بانکها نمایندهای برای دفاع از پرداخت کارمزد نفرستادند به نظر میرسد بانکها خصوصا بانکهای خصوصی با پرداخت هزینههای تراکنش کارتخوانها مشکلی ندارند و اگر هم سکوت کردهاند به خاطر مصالحی است. آنها احتمالا نمیخواهند صریح مقابل سیاستهای بانک مرکزی بایستند.