مریم عسگری

بازار کامپیوتر در سالی که گذشت
طی یکسالی که گذشت قیمت کالاهای کامپیوتری به تبعیت از نرخ دلار آزاد با نوسان‌های گاه و بی گاه مواجه بود.
در کنار این موضوع برخی از مشکلات داخلی و خارجی به این بی‌سامانی بازار  دامن زده و موجب رکود بیشتر بازار شد. به طوری‌که فعالان بازار و کارشناسان بازار سال گذشته کامپیوتر و تجهیزات دیجیتال را بازاری به شدت بی نظم و آشفته معرفی می‌کنند.
در کنار این رکود، نبود تعادل بین عرضه و تقاضا و کندی روند ورود محصولات مبتنی بر فناوری‌های جدید از پیامدهای نوساننرخ دلار آزاد است.
بر اساس اعلام فعالان بازار نیز در ‌سالی که گذشت، بازار کامپیوتر و تجهیزات دیجیتال با تغییرات بسیاری مواجه بود که اکثرا زاییده نوسانات نرخ ارز و برخی از تصمیم‌های داخلی مانند بر ممنوعیت ثبت سفارش بوده است.
به گفته آنها، بازار سال 1392 آنقدر بی برکت و کم رونق بود که دست و دل کسبه به محاسبه صورت‌های مالی نمی‌رود.

 تبعات نوسان دلار
بر اساس بررسی‌های انجام شده که بر پایه تغییرات نرخ دلار آزاد و روند قیمت‌ها در بازار صورت گرفته است، قیمت لپ‌تاپ و سایر کالاهای حوزه کامپیوتر و دیجیتال، از اسفند ماه گذشته که قیمت دلار در حدود 3 هزار و 500 تومان یا بیشتر هم بود در بالاترین حد خود قرار داشت.
 از حدود اوایل فروردین ماه تا خرداد ماه قیمت کالاهای کامپیوتر همپای نوسانات نرخ دلار (سه هزار و 350 تا سه هزار و 300 تومان) متغیر بود. اواخر خرداد ماه نیز به دلیل بروز زمزمه‌هایی در مورد تغییر دولت و ... نرخ دلار به رقم سه هزار و 60 تومان رسید.
اما آغاز نوسان شدید اواسط خرداد ماه بود؛ زمانی که نرخ دلار از حدود سه هزار و 60 تومان در اواسط خرداد ماه به سه هزار و 300 تومان در اواخر این ماه و به سه هزار و 380 تومان در اواسط تیر ماه و به سه هزار و 100 تومان در اواخر تیر رسید. این در حالی بود در این زمان زمزمه‌هایی در مورد لغو برخی از تحریم‌ها به گوش می‌رسید.
اواسط مرداد ماه با رشد ناگهانی نرخ دلار آزاد به حدود سه هزار و 280 تومان قیمت‌ها در بازار کامپیوتر به ناگاه افزایش یافت؛ افزایشی که حتی کاهش 100 تومانی نرخ دلار آزاد طی روزهای بعد نتوانست شعله قیمت‌ها را در بازار کامپیوتر پایین بکشد.
 در نهایت اواخر مرداد ماه با رسیدن نرخ دلار آزاد به‌رقم سه هزار و 100 تومان اندکی قیمت‌ها در بازار کامپیوتر کاهش یافت. البته عوامل دیگری در کاهش قیمت این کالا در بازار تاثیرگذار بود که کاهش تقاضا برای لپ‌تاپ در مقایسه با تبلت یکی از دلایل مهم این کاهش قیمت عنوان شده است. در هر حال قیمت‌ها در بازار لپ‌تاپ همچنان با دلار سه هزار و 100 تا سه هزار و 180 تومان محاسبه می‌شد. اما اواسط شهریور با رشد 200 تومانی نرخ دلار دوباره در بازار لپ‌تاپ شاهد رشد قیمت و البته خودداری از عرضه برخی از کالاها از سوی فروشندگان بودیم.
 روند صعودی قیمت از اواسط شهریورماه ادامه داشت و نهایتا در اوایل مهرماه با کاهش نرخ دلار آزاد به رقم 2 هزار و 940 تومان متوقف شد. از آن زمان تا سوم مهر ماه روند قیمت‌ها تقریبا ثابت بود. اما از چهارم مهر ماه تا اواخر مهرماه نرخ دلار آزاد بین رقم‌های سه هزار و 40 تا سه هزار و 100 تومان در نوسان بود که این موضوع به کاهش حجم تقاضا منجر شد.
از اواسط مهر ماه تا اواخر آذر ماه هم وضعیت بازار تا حدودی ثابت بود و نرخ دلار به رقم‌های مذکور با افت و خیزی کم مواجه بود. اما از اواخر آذر ماه و اوایل بهمن با به نتیجه رسیدن جریان مذاکرات هسته‌ای ،بازار خرید و فروش کامپیوتر روزهای متفاوتی را آغاز کرد و انتظارات خریداران از بازار به رکود شدید بازار منجر شد.
به هم خوردن آرامش بازار و ثبات قیمت‌ها، اظهارات ضد و نقیض درباره حجم موجودی کالاهای این حوزه در بازار و عدم تعادل بین عرضه و تقاضا برخی از اتفاقاتی است که از فردای روز امضای توافق‌نامه هسته‌ای در بازار کامپیوتر با آن مواجه شدیم. اتفاقاتی که سرعت وقوع آنها موجب شده است گروه‌های گوناگون مصرف‌کننده و حتی فروشنده و عرضه‌کننده در تصمیم درست برای خرید و فروش دچار سردرگمی‌شوند. البته کمی‌بعد نرخ دلار در حدود 40 تا 50 تومان کاهش و به رقم 2 هزار و 890 تا 900 تومان رسید. اما این کاهش قیمت دلار موجب رونق بازار نشد.
تا اوایل بهمن و یا شاید اواسط بهمن اوضاع به هیمن منوال ادامه داشت تا اینکه برخی از شرکت‌های مطرح آمریکایی در اوایل بهمن ماه از لغو برخی از تحریم‌ها برای ورود کال‌های کامپیوتری به ایران خبر دادند که از دو هفته پس از انتشار این خبر روند قیمت دلار صعودی شده و بازار با ریزش شدید تقاضا مواجه شد.
رشد و بی‌ثباتی نرخ دلار آزاد روی رقم‌های 3000 تا 3100 تومان و حتی گاه بیشتر در ماه‌های بهمن و اسفند در شرایطی که بازار به شب عید دل بسته بود، موجب بروز خسارات شدیدی به فعالان بازار شد.به طوریکه بسیاری از کسبه در روزهای پایانی سال واحدهای فروشگاهی را به حالت نمیه تعطیل در آوردند.
به این‌ترتیب در آخرین ماه‌های سال هم بازار به شدت بی‌رونق بود.

 پیش‌بینی سال آینده
به گفته فعالان بازار و کارشناسان با توجه به اینکه نرخ دلار تعیین‌کننده اصلی است باید منتظر روند قیمت دلار در بازار باشیم. آنها همچنین اعلام کردند، حتی اگر نرخ دلار آزاد در سال بعد در حد چشمگیری کاهش یابد، شرکت‌های مطرح کالاها را بدون هیچ مشکلی به ایران ارسال کنند و مشکل پرداخت‌های خریداران ایرانی با بانک‌های آمریکایی و اروپایی هم حل شود بازهم بی‌رونقی بازار تاثیرش را روی بازار سال آینده خواهد گذاشت.
به گفته آنها پیش‌بینی می‌شود بازار خرید و فروش کالاهای کامپیوتری و دیجیتال تا حداقل تابستان سال آینده رنگ و روی رونق را نبیند، مگر اینکه اتفاقی شبیه معجزه در بازار رخ دهد.