دامنه کاربست فناوری اطلاعات در تولید داده و آمار
علیرضا حسین آبادی- تصور نمی کنم در هیچ کشوری سازمان های تولید کننده آمار و اطلاعات، مدیریت فعالیت های آماری را بدون استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات انجام دهند. اوج کاربست این فناوری به دهه 1970 و ابتدای دهه 1980 برمی گردد كه سازمان هاي آماری کوشش کردند از رايانه هاي مادر در فعالیت های اجرایی استفاده کنند. افزون بر این، در اواخر دهه 1980 و در دهه 1990، دو رویداد مهم دیگر، نقش این تکنولوژی را در فرایند تولید داده و آمار تثبیت کرد. در این دو دهه بود که کشورها تلاش کردند تا سیستم های یکپارچه آماری بین تمامی سازمان های تولید کننده آمار ایجاد کنند و با این اقدام به سمت ایجاد یک پایگاه مشترک آماری و اطلاعاتی متشکل از بانک های اطلاعاتی به هم پیوسته در تمامی سازمان ها پیش رفتند. رویداد دوم بیش تر در اواخر دهه 90 پدیدار شد، در این دهه، سازمان های آماری با استفاده از ICT به سمت راه اندازی و ایجاد وب سایت هایی حرکت کردند که به نوعی آمارهای رسمی کشورشان را با هدف دسترسی برابر در اختیار تمامی کاربران قرار دهد. این دو رویداد به دلیل نقش مهمی که در فرایندهای کاری تولید داده و آمار در کشورها داشتند، به طور عملی جهان را در این عرصه وارد مرحله ای جدید از تولید آمار کرد.
تبديل داده ها به اطلاعات که در اصطلاح پردازش نامیده می شود، کاربرد یا رویداد دیگری است که نقش فاوا را در فرایند تولید آمار نشان می دهد. کمتر سازمانی را در جهان می توان تصور کرد که از زیرساخت شبکه های ارتباطی و ابزار ها و تجهیزات فناوری اطلاعات (نرم افزار و سخت افزار) در مدیریت و فرایند فعالیت هایش استفاده نکند. مهم ترين عنصر در فرآيند توليد داده چگونگي بهره گيري از كيفيت فناوری اطلاعات و ارتباطات است، زيرا داده به تنهایی توان پاسخ گویی به نیاز مدیران را ندارد و آنان خواهان اطلاعات هستند نه فقط داده. بر همین پایه کاربست اینگونه فناوری ها جزیی جدایی ناپذیر از این فرایند شده و تصور انجام این فرایند بدون بهره گیری از ICT ناممکن است.
هر سازمانی که داده های درست، دقیق و جامع در اختیار داشته باشد که با سرعت و دقت و در کمترین زمان ممکن به آن ها دست یابد، همچنین توانايي پردازش دقیق آن ها را داشته باشد، موفق تر از سایر سازمان ها و رقیب هايش عمل می کند. اين ديدگاه در مديريت فرآيند توليد داده موجب مي شود كه ميزان كارايي و استفاده از اين فناوری جدي گرفته شود تا جایی که در اين فرآيند پيچيده امكانات رايانه محور و سيستم هاي آماری و اطلاعاتي بيش ترين نقش را بر عهده دارند.
اهميت فناوری اطلاعات و ارتباطات در يك سازمان به صورت هاي مختلف تشريح و توضيح داده شده است، اما نكته مهم و قابل توجه اين است كه عناصر اصلی آن، متشکل از چهار عنصر اساسی يعني ابزار، انسان، ساختار و وجود مكانيسم يا سازوكارهاي لازم است و اين چهار عنصر در فرآيند توليد داده و تبديل آن به اطلاعات و دانش به طور مستقيم اثرگذار است. اطلاعات در اين فرآيند از طریق زنجیره ارزشی که از بهم پیوستن این عناصر ایجاد می شود، جریان یافته و پیوسته تعالی و تکامل سازمان را فراروي خود قرار می دهد.
در کاربرد مورد نظر ما، فناوری اطلاعات به مجموعه ابزار و روش هایی اطلاق می شود که به نحوی، اطلاعات را در شكل هاي مختلف، ثبت، انتقال، ذخیره، دسته بندي و طبقه بندي، بازیابی، پردازش و انتشار و توزیع می کند. در برخی از موارد دیده شده که هنوز متولیان تولید آمار از به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات دوری می کنند و در گامهای گردآوری داده ها به روش سنتی و از کاغذ به عنوان ابزار اصلی استفاده می کنند و هنوز هستند مدیرانی که مایل نیستند چیزی بغیر از کاغذ که حاوی داده ها و آمارهای بسیاری است را به عنوان یک منبع اطلاعاتی بپذیرند. حضور پر رنگ این فناوری روند
یکپارچه سازی تولید داده و به ویژه سیستم های اطلاعاتی را تضمین می کند.
دامنه عملکرد سازمان های آماری، قدرت و سرعت آنها در فرایند مدیریت تولید، پردازش و انتشار همچنین ساختار و سازماندهی این سازمان ها و سرنوشت سرشماری با استفاده از ICT به طور بنیادی تغییر کرده و حتی در آینده تا مرز حذف سرشماری نیز پیش خواهد رفت. زیرا کاربست فاوا در این فرایند مقدمات تولید داده و آمار به روش ثبتی را فراهم می کند.