پیش از اینکه به این شرکت بپیوندم، مدیران ارشد مجموعه، برنامه ریزی هایی برای فعالیت در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات داشتند و امیدواریم با کارهایی که می کنیم، ICT به جایگاه واقعی اش در کشور برسد. فناوری اطلاعات و ارتباطات امروزه نقشی اساسی در دنیا بازی می کند و سهم بالایی از GDP کشورهای مختلف را به خود اختصاص داده است. در ایران ICT فراز و نشیب های زیادی داشته است؛ اما با توجه به مجوزهایی که اخیرا وزارت ارتباطات صادر کرده است، می توان به بزرگ تر شدن این حوزه و شکسته شدن بحث انحصار امیدوار بود.

حداقل نقش 10 درصدی در GDP کشور. دستیابی به این موضوع حتما در ایران امکان پذیر است به ویژه اینکه عزم لازم هم در بخش حاکمیت و هم در بخش خصوصی را می توان مشاهده کرد.

فراز و نشیب های زیادی تحت تاثیر موقعیت های سیاسی و اجتماعی در این حوزه وجود داشته است. برای مثال در گذشته بحث زیادی درباره محدودیت ها داشته ایم؛ اما اگر در سخنان مقام معظم رهبری دقت کنید، خواهید دید که ایشان تاکید اکیدی بر این موضوع دارند که با فیلتر کردن، کار درست نمی شود و باید محتوا ایجاد کرد تا مردم از محتوای خوب استفاده کنند. حتی ایشان خطاب به علما و طلاب فرمودند  که در شبکه های اجتماعی حاضر شده و حرف بزنند. نکته مثبت این است که با آغاز بهره برداری از شبکه ملی اطلاعات، به نظر می رسد شاهد رشد خوبی در این حوزه باشیم.

هنوز با هیچ کدام از اپراتورها برای همکاری به نتیجه نرسیده ایم. در رابطه با اپراتور مجازی موبایل، موضوع مهم این است که هر اپراتور مجازی چه شاخه ای را برای فعالیت انتخاب می کند، چرا که شاخه های تخصصی زیادی هست که می توان در آنها رشد خوبی ایجاد کرد. هنوز اینکه فناپ در کدام شاخه تخصصی فعالیت می کند، قطعی نشده؛ اما معتقدم فضاهای خالی زیادی برای کار وجود دارد.

شاخه ای که هر اپراتور انتخاب می کند، مهم است و این در هماهنگی با اپراتور اصلی اتفاق می افتد. در حوزه شاخه های بسیاری هست که می توان خارج از اپراتورهای اصلی کمک کرد که رشد کنند. هنوز قطعی نشده کدم شاخه کار کند اما معتقدم جای خوبی را می توان ایجاد کرد که به دنبال فضاهای خالی اپراتورها رفت. برای مثال اپراتورهای اصلی معمولا به تنهایی امکان این را ندارند که به سرویس های سلامت، بیمه ای یا بانکی که برای طیف های خاصی باید ارایه شوند، ورود کنند. 

برای سرویس های اقتصادی که تقریبا هیچ کدام از اپراتورهای اصلی بر آن کار نکرده اند، می توان بازار خوبی را متصور بود. اگر کارها به خوبی پیش بروند، پیش بینی من این است که ظرف دو سال آینده این بخش می تواند 20 درصد از سرویس های اپراتورها را در اختیار بگیرد.

شبکه زیرساختی ما که توسط مخابرات ایران و شرکت زیرساخت ارایه می شود، نیاز به بازسازی اساسی دارد و قاعدتا در این راه باید FCPها نقش بازی کنند. معتقدیم فناپ با توجه به ظرفیت هایی که دارد می تواند به کمک دیگران، نقشی محوری در این زمینه داشته باشد و شبکه را از حالت انحصار بیرون بیاورد به ویژه اینکه سرمایه گذاری در این بخش شاید برای دیگر FCPها اقتصادی نباشد.

بحث شبکه سازی که همه FCPها باید این کار را بکنند و شاید برای آنها اقتصادی نباشد با توجه به شرایطی که دارند، در حال مذاکره هستیم که بحث شبکه از حالت انحصار بیرون بیاید. شبکه زیرساختی ما که توسط مخابرات ایران و شرکت زیرساخت اکنون ارایه می شود، نیاز به بازسازی دارد و FCPها باید در این رابطه نقش بازی کنند و تصورم این است فناپ با توجه به ظرفیت هایی که دارد، به صورت محوری به کمک دیگران شبکه را از این حالت در بیاورد.  

فقط بحث پول نیست، بلکه فناوری و تجربه اپراتورهای دیگر هم می تواند در این زمینه نقشی اساسی داشته باشد. مذاکراتی در این زمینه صورت گرفته و امیدواریم به نتیجه برسد.

همان طور که گفتید وزارت ارتباطات مجوزهای خوبی صادر کرده است. به نظر شما برای توسعه بازار ICT، جای چه چیزی خالی است؟

از نظر قوانین و مقررات و مجوزهای یکه صادر شده چیزی کم نداریم. آنچه در طول سال ها فعالیت در حوزه ارتباطات مشاهده کردم، این است که تعامل اپراتورها و بازیگران این حوزه آنچنان که در کشورهای دیگر صمیمی و راحت است، در ایران نیست و این موضوع هم به فرهنگ ما برمی گردد. در هیچ جای دنیا کسی روی زیرساخت رقابت نمی کند و همه بر سرویس ها رقابت دارند. در ایران، فرهنگ تعامل بین همه وجود ندارد و منظور اصلا یک اپراتور خاص نیست؛ درنتیجه اعتماد میان یکدیگر برای مدیریت سرمایه گذاری به وجود نمی آید. مثال بارز این موضوع هم اپراتورهای موبایل هستند که هر کدام برای خود یک دکل دارند و این سرمایه ملی است که هدر می رود.

موضوع دیگری که بسیار اهمیت دارد و زمان آن رسیده است که صدا و سیما در این زمینه قدم بردارد، بحث محتواهای داخلی است. خیلی ها محتوای خوبی در اختیار دارند اما از یک سو برای به اشتراک گذاری این محتواها در بحث قوانین مشکل داریم و از سوی دیگر دارندگان محتوا فکر می کنند آنقدر محتوای شان ارزشمند است که نباید آن را در اختیار کسی بگذارند، این در حالی است که گذشت زمان از ارزش محتوا می کاهد.

در جلساتی که با مدیران ارشد بانک پاسارگاد داشتید، آیا این عزم در آنها برای سرمایه گذاری بیشتر در حوزه ICT وجود دارد؟

بله، پیش از اینکه من به این شرکت بیایم، مشاور آنها پیشنهاد داده بود که در حوزه ICT سرمایه گذاری کنند و به همین دلیل هم مجوز FCP و MVNO را دریافت کرده اند.

برخی از FCPها از گذشته فعالیت داشته اند و برخی دیگر به تازگی به این حوزه پیوسته اند. به هر حال همه دارندگان این مجوز تلاش خواهند کرد در بازار بمانند؛ اما فکر می کنم بعد از 5 سال تعداد FCPهای فعال و مطرح به تعداد انگشتان یک دست هم نرسد. بازار بیش از این کشش ندارد و با نخستین زیرساخت رقابتی که ایجاد شود، تکلیف روشن خواهد شد.

البته امیدوارم هرکدام از FCPها با جای آنکه بخواهند در همه حوزه ها فعالیت کنند، باید حوزه کاری خود را تنظیم کرده و سرویس مشخصی بدهند تا بتوانند در این حوزه بمانند.

درباره فناپ هم برنامه ما این است که ظرف سه تا 5 سال آینده جزو 4 FCP برتر ایران قرار بگیریم.

چه اقدام عملی می تواند فناپ را برای رسیدن به جایگاه چهار FCP برتر ایران کمک کند؟

یک سری اصول تعریف شده در دنیا برای این موضوع وجود دارد. نکته این است که اگر درآمدهای اپراتورها را که از طریق سرویس به دست می آید، به یک کیک تشبیه کنیم، کسی در این بازار برنده اصلی خواهد بود که اندازه این کیک را بزرگ تر کند نه اینکه به دنبال سهم خواهی از کیک موجود باشد. بدین منظور باید هزینه سرویس پایین بیاید و این امر محقق نمی شود مگر اینکه بازیگران مختلف این حوزه با هم همکاری کنند؛برای مثال در حوزه بانکی ویزا یا مسترکارت همکاری تنگاتنگی با اپراتورهای موبایل دارند. در مقابل یاهو زمانی از بازار خارج شد که نتوانست مانند گوگل آینده را به خوبی پیش بینی کند یا چینی ها به خوبی راه همکاری و البته پیش بینی درست از آینده بازار را بلدند و به همین دلیل موبایل های آمریکایی در این کشور تولید می شود. این در حالی است که در ایران همه تلاش می کنند کار را خودشان انجام دهند و جای تعامل خالی 

است.

یک موضوع دیگر که کمتر به آن توجه شده، بحث ایجاد ارزش افزوده روی شبکه های اجتماعی است. نظرتان در این زمینه چیست؟

این بحث را باید در حوزه سرویس ببینیم و در دنیا هم بحث مهمی است. مشترکان به دنبال این هستند که از یک نقطه سرویس موردنظرشان را بگیرند. برای مثال شما تنها یک سیم دارید اما از همه اپراتورها می توانید سرویس های متنوعی را با استفاده از همین یک درگاه دریافت کنید. احساس می کنم این موضوع تا سه سال آینده در ایران اتفاق بیفتد.

زیرمجموعه های فناپ هم در حوزه های مختلفی مانند سرویس های ارزش افزوده، تولید محتوا و همچنین FCP و MVNO فعال هستند. آیا به دنبال این هستید که سرویس هایی با ترکیب این موارد با هم ارایه کنید؟

نکته مهم این است که نباید فکر کنیم همه سرویس ها را باید خودمان ارایه دهیم. هر چیزی که مقرون به صرفه باشد و طرح تجاری اش جواب دهد، به سراغ آن می رویم اما گاهی هم بهتر است سرویسی را از دیگری بگیریم.

بنابراین این آمادگی برای همکاری با دیگر ارایه دهندگان خدمات وجود دارد؟

بله و همین الان هم در حال مذاکره هستیم.