در مجلس شورای اول، وکلای مردم از درون گروه های همگن کسب و کار بر گزیده شده و هر یک از صنوف از نجار و بزاز گرفته تا سمسار و قهوه چی نمایندگانی در نهاد قانون گذاری کشور داشتند. مجلسی که دو سال بعد به توپ بسته شد اما در همان دوران کوتاهش قوانین بلدیه، مطبوعات، انجمن های تجاری، رشوه و مجازات آن و چند تایی دیگر را به تصویب رساند. 

تشکل های صنفی سنتی تا سقوط آخرین پادشاه با نوسان هایی به حیات خود ادامه دادند. در فضای بسته آن روزها دسته ای مبارز شدند و دسته ای دیگر سر سپرده و در هر دو حال از کار صنفی چندان خبری نبود.

پس از پیروزی انقلاب و گذار از سال های پر تلاطم، ابتدا تشکل های صنفی در قالب تعاونی ها شکل گرفتند. نقش تعاونی های صنفی بیشتر برای توزیع منصفانه امکاناتی بود که در دوران جنگ تحمیلی نادر و محدود بودند. 

با خاتمه جنگ و پررنگ تر شدن نقش بخش خصوصی در اقتصاد و در اجرای راهبرد انقلابی سپردن کار مردم به مردم در دهه هفتاد، تشکل های صنفی پا به عرصه وجود گذاشتند. این تشکل ها بر خلاف اسلاف خود، اصرار داشتند که سیاسی نباشند و نبودند. 

انجمن ها، اتحادیه ها و سندیکاها تشکیل شدند. کم و بیش همه ادعای دفاع از منافع اعضا را داشتند. گروهی توفیق خدمت یافتند و گروهی نه. دسته ای همراهانی در دولت داشتند و رشد کردند و دسته ای در موضع منتقد ماندند. دولت که عوض می شد، نقش ها هم بر عکس می شد. تشکل ها تحت تاثیر شرایط اقتصادی و عوامل موثر درونی و بیرونی بزرگ و کوچک شدند؛ روزی در هم ادغام، روز دیگر دو پاره و دچار انشعاب شده، برخی ماندند و برخی رفتند. سال هایی سپری شده و فراز و فرود هایی تا تجربه کار صنفی بیشتر شود. اگر روزی تقسیم سهمیه های دولتی دلیل جمع شدن بود، با گذشت زمان و بلوغ تشکل ها، اعضا خواهان تاثیر گذاری در تصمیم سازی ها در دفاع از منافع مشترک شده اند. هنوز کار های زیادی مانده تا فرهنگ و ساز و کار فعالیت صنفی و سازمانی نهادینه شود. 

مرحوم استاد کربلایی غلامرضا یخدان ساز، وکیل صنوف همگن سراج، یخدان ساز، لباف، ترکش دوز، پالان دوز و چادر دوز در دوره اول مجلس شورای ملی بود. هم استاد در گوشه ای از خاک آرمیده و هم کسب و کار موکلین اش سال هاست از رونق افتاده، اما شور و غیرت صنفی، این میراث کربلایی را هنوز می توان در سازمان ها و انجمن ها و تشکل های صنفی امروزی به عیان دید.