شبنم کهن چی

فیلتر چیست؟
فیلتر صفحه شیشه‌ای یا پلاستیکی است که داخل حلقه فلزی قرار دارد و جلوی دهانه لنز بسته می‌‌شود. فیلترها در سایزهای مختلف برای لنزهای مختلفی تولید می‌شود. روی دهانه هر لنز عددی نوشته شده است که به عکاس کمک می‌کند سایز فیلتری که می‌تواند روی لنز نصب کند را متوجه شود. این عدد با حرف لاتین F نمایش داده می‌شود و قطر دهانه جلویی لنز را بر حسب میلی‌متر و قطر فیلتر قابل نصب روی آن را نشان می‌دهد.
از فیلتر‌ها برای حفاظت از لنز و جلوگیری از خراشیدگی یا کثیف شدن عدسی لنز، پیشگیری از خطای نورسنجی دوربین، تصحیح رنگ یا تصحیح بالانس سفیدی، بهبود کنتراست تصویر، حذف انعکاس‌های ناخواسته، کاهش شدت نور، بهبود دامنه دینامیک، افزایش بزرگ‌نمایی لنز و ایجاد جلوه‌های ویژه استفاده می‌شود.

انواع فیلترها
فیلتر حفاظت‌کننده: فیلترهای Sky Light برای این کار استفاده می‌شوند. این نوع فیلتر هیچ تاثیری بر نور و رنگ و دیگر پارامترهای عکاسی ندارد و صرفا نقش جلوگیری از خراشیدگی لنز، کثیف شدن آن و ضربه خوردن لنز را ایفا می‌کند.
فیلتر تصحیح‌کننده نور: از این فیلتر برای عکاسی در کنار دریا، قلل و ارتفاعات یا هر محیط دیگری که شدت نور ماورای بنفش یا UV زیاد باشد استفاده می‌شود. در چنین شرایطی نورسنج دوربین ممکن است خطا کند و میزان نور را بیش از اندازه واقعی برآورد کند. به همین دلیل عکاس عکس تاریکی خواهد داشت. البته امروز با توجه به پیشرفت تکنولوژی به کار گرفته شده در ساخت دوربین‌های دیجیتال، این مشکل برطرف شده است. چرا که بیشتر دوربین‌ها در بدنه داخلی خود دارای فیلتر ماورا ی بنفش هستند. به همین دلیل امروز عکاسان از این نوع فیلتر به جای فیلترهای حفاظت‌کننده لنز استفاده می‌کنند.
فیلتر تصحیح رنگ بالانس سفیدی: طول موج نور در شرایط مختلف متفاوت است. این طول موج باعث می‌شود رنگ‌های آبی و زرد در عکس بیشتر از رنگ‌های دیگر دیده شود. فیلترهای گرم‌کننده یا Warming Filters برای کاهش نور آبی در عکس و فیلترهای Cooling Filters برای کاهش نور زرد در عکس استفاده می‌شود. برای تصحیح این رنگ‌ها عکاس می‌تواند بدون چنین فیلترهایی با عکاسی در فرمت RAW یا با بالانس دستی نور مشکلش را رفع کند.
فیلترهای کنتراست: فیلترهای رنگی برای کنتراست بیشتر در عکاسی سیاه و سفید مورد استفاده قرار می‌گیرد. در عکاسی سیاه و سفید، فیلترهای زرد و قرمز و نارنجی کنتراست آسمان و ابر را با تاریک کردن آسمان و حفظ روشنایی ابر، تشدید می‌کند. فیلترهای پولاریزه هم در عکاسی رنگی و حتی سیاه و سفید اثری مشابه این فیلترها دارند اما تنها این کارایی را ندارند. در دوربین‌های دیجیتال حرفه‌ای امکان استفاده از چنین فیلترهایی با انتخاب گزینه‌هایی در تنظیمات دوربین وجود دارد و نیازی به بستن فیلتر روی لنز نیست.
اما بهره بردن از تاثیر فیلترهای دو تکه، با تنظیمات داخلی دوربین امکان‌پذیر نیست. این نوع فیلتر که از فیلترهای مورد علاقه عکاسان طبیعت است فیلترهای دو تکه، کاهنده تدریجی یا Graduated Natural Density نام دارد. شیشه این فیلتر با شدت تیرگی متفاوت ساخته می‌شود به طوری که نیمه بالایی آن دارای تیرگی زیاد است و به تدریج که به نیمه پایینی می‌رسد از شدت تیرگی آن کاسته می‌شود. به این ترتیب نور زیاد آسمان در هوای آفتابی کم می‌شود و با ایجاد کنتراست مناسب کیفیت عکس را بالا می‌برد.
فیلتر حذف انعکاس‌های ناخواسته: فیلترهای پولاریزه که پیش از این گفتیم می‌تواند به جای فیلترهای زرد و نارنجی برای افزایش کنتراست آسمان در عکاسی سیاه و سفید و حتی رنگی استفاده شود، اصلی‌ترین کارایی‌اش پولاریزه کردن نور یا حذف انعکاس‌های نور در جهات مختلف روی سطوح مختلف است. این فیلتر تنها به نورهایی که در جهتی خاص منعکس می‌شوند اجازه عبور می‌دهد. این کار باعث بهبود کنتراست، افزایش اشباع رنگ و حذف انعکاس‌های ناخواسته می‌شود.
فیلتر کاهش‌دهنده شدت نور: در عکاسی از جریان آب هنگامی که سرعت را پایین می‌آوریم تا جریان آب کشیده شود،خواه ناخواه نور محیط افزایش پیدا می‌کند. در چنین شرایطی استفاده از فیلترهای کاهنده یا Natural Density به عکاس کمک می‌کند. فیلترهای ND در حقیقت مانند عینک آفتابی برای چشم عمل می‌کنند. قدرت کاهش نور در این فیلترها با عدد مشخص می‌شود مثلا فیلتر ND 4 تنها به یک چهارم نور یا فیلتر ND 8 به یک هشتم نور اجازه عبور می‌دهد. به این ترتیب عکاس می‌تواند هم سرعت را کاهش دهد هم با دیافراگم بازتر عکاسی کند.
فیلتر منشوری: این نوع فیلترها در حقیقت هر کدام از چند عدسی متصل به هم ساخته شده‌اند و کارشان نشان دادن چند تصویر از یک سوژه در کنار یکدیگر است. این فیلترها انواع مختلفی دارند؛ دو منشوری، سه منشوری، سه منشوری سه گوش، پنج منشوری و شش منشوری موازی. یک نوع از این فیلتر هم هست که علاوه بر چند تصویره کردن سوژه آنها را رنگی هم می‌کند.