قوانینِ خوب، بد، پَرت

اما حسب تجربه، مروری کلی نشان می‌دهد ما در حوزه ICT و تا حدودی در سایر حوزه‌ها، 3 دسته قوانین و مقررات داریم. 

دسته نخست قوانین دقیق است که طرف حساب آن مردم عادی هستند و در این خصوص به فاصله کوتاهی، سامانه‌ها رونمایی شده و مثل ساعت هم کار می‌کنند. برای مثال سامانه‌های مربوط به اخذ انواع جرایم از آن جمله هستند که آرزو به دلمان ماند که روزی خبری از اختلال و خرابی آنها بخوانیم!

دسته دوم شامل قوانین غیردقیق است که مربوط به خدمات الکترونیکی و سامانه‌هایی است که طرف حساب آن دستگاه‌های دولتی، غیردولتی و گاه تاجران هستند. این سامانه‌ها معمولا یا اجرا نمی‌شوند یا به هزار و یک مشکل می‌خورند. اخبار حوزه فاوا را که نگاه کنید پر است از گزارش‌های بلاتکلیفی، اختلال‌ها و عدم همکاری برای اجرای این دسته از سامانه‌ها، که در این خصوص سامانه‌هایی نظیر حقوق مدیران، املاک، تجارت، تیتک، بازارگاه و غیره از آن جمله محسوب می‌شوند.

در این میان دسته سومی از قوانین و مقرراتِ مربوط به سامانه‌ها و خدمات الکترونیکی هم وجود دارند که آنقدر کلی، مبهم، فاقد ضمانت اجرایی و آغاز و پایان مشخص هستند که می‌توان زحمت تدوین‌کنندگان را کم کرده و تمام آنها را در یک جمله خلاصه کرد که: «بروید در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، تا می‌توانید کارهای خوب کنید!»

این قوانین از همان دسته هستند که هزار و یک متولی پیدا می‌کند و تقریبا هر نهادی برای پیشبرد آنها احساس مسوولیت کرده و تا می‌تواند پول خرج می‌کند و بابت هر کاری، سامانه و اپلیکیشن و خدمت الکترونیکی می‌سازد.
کمی بعد، از آنجا که نقشه راه جامع، متولی مشخص و توان نظارتی هم وجود ندارد، کار وصله‌وپینه کردن این قوانین و مقررات شروع می‌شود و بخشنامه‌ و اصلاحات جدید صادر می‌شود. اتفاقا خلاصه تمام این رفوکاری‌ها هم یک جمله است: «دستگاه‌های اجرایی لطفا با هم دوست باشید و موازی‌کاری نکنید!»

که خب عاقبت این «بخشنامه‌ها» که به نظرم عنوان صحیحش «توصیه‌نامه‌ها»ی جدید است نیز بنا به دلایلی که در پی آمد، به سرنوشت همان قوانین قبلی دچار می‌شود و مانعی برای کاستن از شور خدمت میان دستگاه‌های اجرایی نمی‌شود.