ماجرای بازداشت مدیران رسمیو چه بود

آی‌تی‌من- کاربران پلتفرم رسمیو، در روزهای اخیر و هنگام مراجعه به این پلتفرم، با خطای ۵۰۴ روبه‌رو می‌شوند: خطایی که می‌گوید سرور وب‌سایت از دسترس خارج شده است. این کاربران با کمی کنجکاوی بیشتر، خبردار می‌شوند که سرورهای رسمیو توقیف شده و سه نفر از عوامل آن بازداشت شده‌اند؛ اتهام‌ها هنوز رسما اعلام نشده‌اند و در میان شایعات، انواع اتهام‌ها، از «سوءاستفاده از دسترسی‌های ویژه به بانک اطلاعات برخی نهاد‌ها» تا «فروش بانک اطلاعات جمع‌آوری‌شده به افرادی غیرایرانی» دیده می‌شود. این درحالی‌ است که حداقل اطلاعاتی که در آن ویدئو نشان داده می‌شود، به صورت عمومی در سایت روزنامه رسمی، متعلق به قوه قضائیه، در دسترس بوده است.
 
رسیمو چگونه کار می‌کند و اطلاعاتش را از کجا می‌آورد؟
رسمیو پایگاه اطلاعاتی کسب‌وکارهای ایرانی است که از سال ۱۳۹۷ فعالیت می‌کند. این پلتفرم از طریق داده‌های عمومی و رسمی، به گردآوری، تحلیل و ساختاردهی اطلاعات شرکت‌ها و افراد و روابط‌ تجاری میان آن‌ها می‌پردازد. این پلتفرم را شرکت دانش‌بنیان «پیشگامان رسمی پردازش دانا» راه‌اندازی کرده است و به گفته مدیران آن، منابع اطلاعات این سایت، روزنامه رسمی، سامانه جامع ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیرتجاری، سامانه ثبت اختراع و طرح صنعتی، سامانه ثبت دامنه اینترنتی، سامانه معاملات بورس اوراق بهادار تهران، سامانه گمرک جمهوری اسلامی ایران، و سامانه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران هستند.

چنان‌که مشخص است، دسترسی به داده‌های این منابع به صورت عمومی امکان‌پذیر است و رسمیو تنها داده‌های این منابع را گردآوری می‌کند. «محمدحمید شهریور»، مشاور حقوقی و وکیل رسمیو، در شبکه اجتماعی «ایکس» دراین‌باره توضیح داده است: «از اصلی‌ترین منابع این سایت، روزنامه رسمی متعلق به قوه قضائیه است. سایتی که مرجع رسمی انتشار تمام آگهی‌های قانونی از جمله آگهی‌های ثبتی شرکت‌ها می‌باشد.»
 
رسمیو اطلاعات طبقه‌بندی‌شده‌ در اختیار داشته است؟
شهریور با انتشار تصاویری از روزنامه رسمی، نشان داده که اطلاعات شرکت‌های مرتبط با دانشمندان هسته‌ای و آدرس منزل آن‌ها در روزنامه رسمی هم آمده است و علاوه‌براین، اطلاعات اختراعات این دانشمندان هم در این سایت وجود دارد؛ درحالی‌که این بخش از اطلاعات در رسمیو نیامده است. او نتیجه می‌گیرد: «بنابراین اگر بنا بر بستن و دستگیری باشد، باید سایت روزنامه رسمی مسدود و مدیرعامل آن (منصوب رئیس قوه قضائیه) دستگیر شود.»

وکیل رسمیو از بازپرس دادسرای ناحیه ۳۳ تهران (دادسرای جرایم امنیتی)  خواسته با استعلام از دادسرای ناحیه ۳۱ تهران (دادسرای جرایم رایانه‌ای) درباره فعالیت‌های رسمیو، اطمینان حاصل کنند که این پلتفرم اطلاعات طبقه‌بندی‌شده‌ای در اختیار نداشته و منتشر نکرده است.
 
همان قصه همیشگی ناآشنایی با کسب‌وکارهای دیجیتال؟
پلتفرم‌های دیجیتال، پیش‌ازاین هم با نظام قضائی کشور بر سر شناخت ناکافی آن‌ها از فضای دیجیتال چالش‌های گسترده‌ای داشته‌ و بر اساس شواهد موجود، به نظر می‌رسد پرونده رسمیو هم نتیجه سوءتفاهم‌های پیش‌آمده است. پیش‌‌تر، این سوءتفاهم‌ها گریبان‌گیر مدیران پلتفرم‌هایی مثل «دیجی‌کالا» و «دیوار» هم شده بود.

بااین‌حال، تاکنون مسئولان قوه قضائیه درباره این پرونده اظهار نظری نداشته‌اند و باید برای مشخص‌شدن سرنوشت تازه‌ترین پرونده قضائی اکوسیستم نوآوری کشور، منتظر تکمیل بازپرسی‌ها و تحقیقات ماند.