آی‌تی‌من- دومین رویداد «رمزآتی» در حالی برگزار می‌شود که فضای صنعت رمزارز در ایران درگیر ابهامات جدی در حوزه تنظیم‌گری، آینده اتحادیه صنفی و تعریف قانونی رمزارزهاست. در نشست خبری این رویداد، مدیران پلتفرم‌ها و فعالان برجسته این حوزه از سیاست‌های سخت‌گیرانه بانک مرکزی، توقف تأسیس اتحادیه صنف تبادل، ترس از زیرزمینی شدن بازار و بی‌اعتمادی متقابل میان حاکمیت و بخش خصوصی سخن گفتند. آنان بر گفت‌وگو، شفافیت و اصلاح نگرش‌ها تأکید کردند و هشدار دادند که ادامه سیاست‌های کنونی می‌تواند بحران تازه‌ای در بازار دیجیتال کشور رقم بزند.

فضای بلاتکلیف و چالش‌های قانونی در صنعت رمزارز ایران
نشست خبری دومین دوره «رمزآتی» با حضور جمعی از مدیران پلتفرم‌های رمزارزی، فعالان اقتصادی و خبرنگاران برگزار شد. سخنرانان در این نشست از یک‌سو به تجربه‌های مثبت تعامل با حاکمیت اشاره کردند و از سوی دیگر، با نگاهی انتقادی از سیاست‌های پولی و مقررات‌گذاری فعلی سخن گفتند. محور اصلی تمام گفت‌وگوها، تأکید بر لزوم شکل‌گیری یک گفت‌وگوی واقعی میان دولت و بخش خصوصی بود؛ گفت‌وگویی که بتواند آینده صنعت رمزارز را در ایران از وضعیت بلاتکلیف کنونی خارج کند.

تأسیس اتحادیه و سند سیاستی بانک مرکزی: دستاوردها و اهداف
محمدمهدی الحسینی، مدیرعامل اقتصادآنلاین و برگزارکننده رویداد، نخستین سخنران نشست بود. او یادآور شد که رمزآتی در سال گذشته توانست برای نخستین بار تریبونی مشترک میان حاکمیت و فعالان رمزارز ایجاد کند. به گفته او، «در همایش سال گذشته، بخش خصوصی بدون درهای بسته توانست دغدغه‌های خود را مستقیماً با تصمیم‌گیران در میان بگذارد». الحسینی دو دستاورد مهم رمزآتی گذشته را یاد کرد: نخست قول وزیر وقت اقتصاد برای تأسیس اتحادیه فعالان رمزارز و دوم رونمایی از سند سیاستی بانک مرکزی در این حوزه. او گفت این سند هرچند کامل نیست، اما گامی رو به جلو برای به رسمیت شناخته شدن صنعت محسوب می‌شود. هدف رمزآتی جدید را نیز «تداوم گفت‌وگوی متقابل، بررسی تجربه‌های جهانی و تدوین پیشنهاد جامع قانون‌گذاری» اعلام کرد.

انتقاد از بی‌توجهی به دغدغه‌های بخش خصوصی
پس از او، سامان بیرقی، عضو هیئت‌مدیره اوام‌پی فینیکس، از نقش رمزآتی در ایجاد تعامل سخن گفت و در عین حال از بی‌توجهی به دغدغه‌های بخش خصوصی انتقاد کرد. بیرقی اظهار داشت: «بانک مرکزی در ماه‌های اخیر سند تازه‌ای منتشر کرده که می‌تواند آغازگر گفت‌وگویی سازنده باشد، اما مشکل اصلی این است که تصمیم‌ها هنوز بدون مشارکت فعالان این حوزه گرفته می‌شود.» او هشدار داد که «رگولاتور نمی‌تواند بدون شنیدن صدای بازار برای آن قانون بنویسد» و افزود که در کشورهای توسعه‌یافته، صدور مجوز همواره با ارائه تسهیلات و حمایت همراه است، در حالی‌که در ایران «مجوز تنها تبدیل به افتخار نمادین شده است».


فرصت‌های جدید اقتصادی با حضور بخش خصوصی و حاکمیت
عبدالرضا عسگرخانی، مدیرعامل داریک، نیز در ادامه از زاویه‌ای متفاوت به موضوع پرداخت و رمزارز را «فرصتی برای هم‌نشینی تاریخی بخش خصوصی و حاکمیت» توصیف کرد. او گفت: «برای نخستین بار در یک قرن گذشته، اقتصادی تازه در حال شکل‌گیری است که می‌توان از ابتدا در پایه‌گذاری آن حضور داشت. اگر حاکمیت و بخش خصوصی بتوانند با گفت‌وگو کنار هم بنشینند، این صنعت می‌تواند به مدل تازه‌ای از اقتصاد ملی منجر شود.» عسگرخانی از تجربه فروش آنلاین طلا یاد کرد و گفت هنگام طراحی پلتفرم خود، نخست دغدغه‌های حاکمیت را بررسی کرده است. به باور او، «ترس و عدم شفافیت دو عامل اصلی بی‌اعتمادی هستند» و اگر این دو برطرف شوند، «اقتصاد رمزارز می‌تواند به ابزاری برای شفافیت و اعتماد عمومی تبدیل شود».

ضرورت شفافیت و تعامل بیشتر با دولت
در بخش دیگری از نشست، احسان قاضی‌زاده، مدیرعامل بیت‌پین، سخنانش را با قدردانی از برگزارکنندگان رمزآتی آغاز کرد و آن را «تنها تریبون برابر میان بخش خصوصی و دولت» دانست. او گفت: «نبود فضای گفت‌وگو در سال‌های گذشته باعث شد وقت و انرژی فعالان بازار در رفت‌و‌برگشت‌های بی‌نتیجه با نهادهای مختلف تلف شود. رمزآتی توانست برای نخستین بار صداها را در یک سطح قرار دهد.» قاضی‌زاده تأکید کرد که رفتار حاکمیت نسبت به گذشته تغییر کرده است، اما افزود: «این تغییر حاصل شفافیت و پافشاری فعالان بوده است، نه اصلاح ساختار از بالا. ما پیش از تدوین هر قانونی، خودرگولاتوری را در عمل اجرا کردیم و همین امر باعث شد عقب‌نشینی تدریجی سیاست‌گذار را ببینیم.» او از فعالان خواست این مسیر تعامل را ادامه دهند تا «اعتماد جای تقابل» را بگیرد.

تمرکز بر بحران‌های واقعی: مشکلات اصلی در کجا هستند؟
سهیل نیکزاد، عضو هیئت‌مدیره انجمن بلاکچین، با بیانی صریح‌تر از سایر سخنرانان، انتقادات تندی را مطرح کرد. او گفت: «اگر می‌خواهیم درباره بحران‌های مالی صحبت کنیم، باید واقع‌بین باشیم. بانک مرکزی از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۲، ۹ برابر کل پول در گردش کشور را چاپ کرده است، در حالی‌که کل تخلفات حوزه رمزارز شاید یک‌پنجم همین عدد هم نباشد.» نیکزاد تأکید کرد که تمرکز بر خطر رمزارزها بی‌معناست و «مشکل اصلی جای دیگری است». او از فعالان خواست از انجام تراکنش‌های بین‌المللی پرریسک بپرهیزند و گفت: «رمزارز ابزار دولت برای انتقال پول نیست و نباید با توهم جایگزینی نظام بانکی، وارد خطر شویم.» به گفته او، رمزآتی باید جایی باشد که «واقعیت‌های فنی و اقتصادی بدون شعار بیان شود» و مسیر شفافیت از همین‌جا آغاز شود.

توقف روند قانونی اتحادیه و تأثیرات آن بر صنعت
در ادامه، سروش حسین‌زاده، مدیرعامل تترلند و رئیس هیئت‌مدیره صرفیو، سخنانش را با قدردانی از رسانه‌ها آغاز کرد و گفت: «سال گذشته، رمزآتی سطح ارتباط ما با دولت را بالا برد و وعده تأسیس اتحادیه صنف تبادل رمزارز نتیجه همین تعامل بود.» او خبر داد که «با وجود تأیید وزارت اقتصاد، مجوز اتحادیه در نهادهای امنیتی متوقف شده و ماه‌هاست به نتیجه نرسیده است». حسین‌زاده هشدار داد که «بانک مرکزی با ورود مستقیم به فرآیند قانون‌گذاری رمزارز خود را درگیر بحرانی جدی کرده است». او افزود: «اگر بانک مرکزی رمزارزها را به‌عنوان پول به رسمیت بشناسد، طبق قانون موظف به حفظ ارزش آن‌ها می‌شود و این الزام حقوقی غیرقابل اجراست. چنین نگاهی می‌تواند بحران تازه‌ای برای نظام بانکی ایجاد کند.»

دولت‌زدایی و بازنگری در سیاست‌های پولی کشور
امیرحسام ذنوبی، قائم‌مقام خانه اقتصاد، با نگاهی کلان‌تر سخن گفت و میان «دولت» و «دولت‌زدایی» تمایز گذاشت. او اظهار داشت: «بزرگ‌ترین دستاورد بشر، دولت است و بزرگ‌ترین دستاورد کریپتو، دولت‌زدایی. این فرآیند، نه تهدید، بلکه فرصتی برای کاهش هزینه‌های ناشی از ناکارآمدی دولت‌هاست.» ذنوبی از ضرورت بازنگری در سیاست‌های پولی کشور سخن گفت و پیشنهاد کرد که «غیرملی‌سازی پول» به‌عنوان راه‌حلی واقعی مورد توجه قرار گیرد. او افزود: «دولت‌ها دیگر ابزار کنترل مالی ندارند. وقتی بانک مرکزی نرخ اوراق را تعیین می‌کند، اما بانک‌های تجاری چند برابر بودجه عمرانی کشور وام می‌دهند، یعنی ابزار سیاست‌گذاری از کار افتاده است.

ذنوبی آینده اقتصاد را در «توکنیزه شدن دارایی‌ها» دید و گفت: «دارایی‌های نهادهای بزرگ حاکمیتی باید شفاف و توکنیزه شوند تا مردم بدانند ثروت ملی در کجا جریان دارد.» او نتیجه گرفت که «رگولاتوری باید به بخش خصوصی سپرده شود»، همان‌گونه که در امارات و بریتانیا نهادهای خصوصی عهده‌دار آن هستند.

هشدار درباره بحران ترس از رمزارزها و تاثیر آن بر بازار
در بخش پایانی نشست، امیررضا فتحی، رئیس هیئت‌مدیره صرافی تبدیل، هشدار داد که ترس از رمزارزها خود به بحران تبدیل خواهد شد. او گفت: «بانک مرکزی هنوز صنعت رمزارز را نپذیرفته است. هر محدودیتی که وضع می‌شود، فقط باعث خروج سرمایه و زیرزمینی شدن بازار می‌گردد. اگر ترس را کنار بگذاریم، می‌توانیم از رمزارزها فرصت بسازیم.» فتحی با اشاره به تجربه ماینینگ گفت: «اگر پنج سال پیش به‌جای مقابله، قانون‌گذاری درستی انجام می‌شد، امروز صنعت برق کشور از محل درآمد ماینینگ احیا می‌شد.» او تأکید کرد که «صرافی‌های رمزارز در ایران شفاف‌ترین نهادهای مالی هستند» و هشدار داد که «اگر بانک مرکزی دیدگاه خود را تغییر ندهد، همان اتفاقی می‌افتد که از آن می‌ترسد؛ بازار به زیرزمین می‌رود و کنترل از دست حاکمیت خارج می‌شود.»

لزوم گفت‌وگوی سازنده برای آینده اقتصاد دیجیتال
نشست خبری رمزآتی امسال در فضایی برگزار شد که برخلاف بسیاری از نشست‌های رسمی، سخنرانان از تعارف پرهیز کردند و بی‌پرده سخن گفتند. وجه مشترک همه این اظهارنظرها، هشدار درباره خطر نادیده گرفتن واقعیت‌های اقتصادی بود. فعالان بخش خصوصی بر این باورند که رمزارز نه تهدید، بلکه ابزار تحول است، و اگر دولت به‌جای مهار، مسیر تعامل را انتخاب کند، می‌توان از آن برای بازآفرینی اقتصاد دیجیتال ایران بهره گرفت. رمزآتی امسال، بیش از هر چیز، تلاشی است برای تبدیل گفت‌وگو به تصمیم؛ تصمیمی که اگر شنیده شود، شاید مسیر آینده اقتصاد ایران را تغییر دهد.
 

ITMen