شرکتهای فناوری در سراسر جهان در سال ۲۰۲۵ میزان بیسابقهای از بدهی را گزارش کردهاند؛ چرا که رقابت فشرده برای توسعه ظرفیتهای هوش مصنوعی، حتی ثروتمندترین شرکتها را نیز وادار کرده تا برای تأمین مالی این سرمایهگذاریها به وامگیری گسترده روی بیاورند.
آیتیمن- بر اساس دادههای دیالوژیک (Dealogic)، شرکتهای فناوری در جهان از ابتدای سال ۲۰۲۵ تا هفته اول دسامبر، در مجموع ۴۲۸.۳ میلیارد دلار اوراق بدهی منتشر کردهاند. از این رقم، شرکتهای آمریکایی ۳۴۱.۸ میلیارد دلار، شرکتهای اروپایی ۴۹.۱ میلیارد دلار و شرکتهای آسیایی ۳۳ میلیارد دلار از این بدهیها را صادر کردهاند.
اگرچه شرکتهای فناوری بزرگ بهطور سنتی بر جریان نقدی داخلی خود تکیه داشتهاند، اما به دلیل پایین بودن نرخهای بهره و تقاضای بالای سرمایهگذاران، بهطور فزایندهای به تأمین مالی از طریق بدهی روی آوردهاند.
میشل کانل، رئیس شرکت «پورتیا کپیتال منیجمنت»، میگوید: سرمایهگذاری سرمایهای (Capex) در حوزه هوش مصنوعی با تکیه بر وام، نشاندهنده تغییری ساختاری است؛ زیرا بهدلیل منسوخ شدن سریع فناوری و عمر کوتاه قطعات نیمههادی، شرکتها ناچارند بهطور مستمر سرمایهگذاری مجدد کنند.
با این حال، این حجم عظیم از انتشار اوراق بدهی باعث افزایش نسبت اهرمی و تضعیف نسبت پوشش بدهیها در برخی از شرکتها شده و این پرسش را مطرح کرده که اگر سرمایهگذاریهای حوزه هوش مصنوعی بازدهی مورد انتظار را ایجاد نکنند، چه بر سر ترازنامه این شرکتها خواهد آمد؟
با این حال، اکثر شرکتهای بزرگ فناوری همچنان سودآور هستند، ذخایر نقدی بزرگی دارند و بسیاری از آنها از نظر ارزش بازار در میان ارزشمندترین شرکتهای جهان قرار میگیرند.
تحلیل رویترز از بیش از ۱۰۰۰ شرکت فناوری با ارزش بازاری بیش از یک میلیارد دلار نشان میدهد که در پایان سپتامبر، میانه نسبت بدهی به EBITDA به عدد 4 دهم رسیده؛ یعنی تقریباً دو برابر سطحی که در دوره انفجار بدهی در سال ۲۰۲۰ مشاهده شده بود. اگرچه این میزان هنوز زیر سطوح هشداردهنده است، اما نشان میدهد که بدهیها سریعتر از سودآوری در حال رشد هستند و همین میتواند در صورت کاهش جریان نقدی، خطرآفرین باشد.
همچنین میانه نسبت جریان نقد عملیاتی به بدهی کل شرکتها در سهماهه دوم سال به پایینترین سطح در پنج سال اخیر یعنی ۱۲.۳ درصد سقوط کرد، گرچه این وضعیت در ادامه سال تا حدی بهبود یافت.
واکنش بازارهای اعتباری
بازارهای اعتباری نیز نشانههایی از افزایش احتیاط در میان سرمایهگذاران را بروز دادهاند. مثلا اسپرد CDS پنجساله شرکت اوراکل طی دو ماه گذشته تقریباً دو برابر شده و به ۱۴۲.۴۸ واحد پایه رسیده است. همچنین، اسپرد CDS مایکروسافت نیز از حدود ۲۰.۵ واحد پایه در پایان سپتامبر، به حدود ۳۵ واحد پایه افزایش یافته است.
اسکات بیکلی، پژوهشگر مشاور در اینفو-تک ریسرچ گروپ میگوید: من این پدیده را حاصل بازاری داغ میدانم که یک روایت سودمحور برای خودش ساخته؛ یعنی یا بزرگ شو یا حذف شو، حداقل اگر به قیمت سهام نگاه کنیم.
او در ادامه میافزاید: این روند، نه پایدار است و نه میتواند بهطور دائمی بهعنوان مدل عملیاتی شرکتهای ابرمقیاس تکرار شود.