ظرفیت 150 میلیارد دلاری اقتصاد دیجیتال ایران

آی‌تی‌من- روح الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهور در مراسم افتتاحیه بیست و چهارمین نمایشگاه تلکام ۱۴۰۲ با بیان سهم 30 میلیارد دلاری اقتصاد دیجیتال در تولید ناخالص ملی کشور گفت: ایران پتانسیل افزایش این رقم را تا 150 میلیارد دلار دارد.
 
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهوری با بیان اینکه اقتصاد دیجیتال یکی از حوزه‌های پیشران کشور است، گفت: اقتصاد دیجیتال، یک اقتصاد مردمی ‌است و دولت و حاکمیت به جای تصدی‌گری یک روش درست را انتخاب کرد که آن توسعه زیرساخت‌ها است.
 
وی افزود: به لطف موج جهانی فناوری اطلاعات، اقتصاد دیجیتال در کشور مورد توجه ویژه قرار گرفته است و در ۲ دهه گذشته جریانی با توسعه زیرساخت‌های مخابراتی آغاز شد که به واسطه آن اقتصاد دیجیتال نیز توسعه یافت.
 
وی تاکید کرد: اقتصاد دیجیتال حدود ۱۵ درصد تولید ناخالص ملی کل دنیا را به خود اختصاص داده که یک‌هفتم اقتصاد جهان است اما در ایران این عدد تقریباً ۶ درصد یعنی حدود یک پانزدهم را به خود اختصاص داده است. اگر بخواهیم فرصت توسعه را اندازه‌گیری کنیم، اکنون نسبت به تولید ناخالص جهانی ۲ و نیم برابر فرصت توسعه داریم.
 
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهوری با بیان اینکه اقتصاد دیجیتال یکی از حوزه‌های پیشران کشور است، گفت: اقتصاد دیجیتال در کشور ما الان نسبت به متوسط جهانی ۲.۵ و نسبت به جمعت تا ۵ برابر جای رشد. مساله دیگر این است که حوزه اقتصاد دیجیتال از پایه با فناوری گره خورده است.
 
دهقانی فیروزآبادی گفت: ما در ایران، اقتصادهای سنتی بسیاری داریم، اما خوشبختانه اقتصاد دیجیتال از روز نخست بر پایه فناوری شکل گرفت و دانش‌بنیان‌ترین اقتصادی که در کشور داریم، اقتصاد دیجیتال است. خوشبختانه اقتصاد دیجیتال نیاز به نیروی انسانی دارد که در کشور نیرو انسانی جوان با هوش و نسبت به دنیا ارزان قیمت را داریم که می‌توانند تاثیر شگرفی بر رشد اقتصاد کشور داشته باشند.
 
وی تصریح کرد: مردمی ‌بودن اقتصاد دیجیتال، بُعد دیگری از این بخش است. اگر بگویند یک تجربه موفق اقتصادی- فناوری در کشور اسم ببرید قطعاً اقتصاد دیجیتال در راس قرار دارد، چرا که دولت و حاکمیت به جای تصدی‌گری یک روش درست را انتخاب کرد که آن توسعه زیرساخت‌ها است.
 
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهوری تاکید کرد: سهم بزرگی از اقتصاد دیجیتال را مردم و شرکت‌های خصوصی و بخش‌های عمومی‌ توسعه داده‌اند. ما در معاونت علمی‌و فناوری نیز به این اعتقاد داریم که به جای تمرکز بر مواردی که مورد علاقه همه است به بخش‌های اقتصادی سر بزنیم که با نفوذ فناوری می‌تواند در آن بخش ارزش افزوده ویژه‌ای ایجاد کرد.
 
فیروزآبادی گفت: باید به این نکته توجه کرد که فناوری به همان اندازه که فرصت دارد تهدید نیز دارد. علاقه‌مندی شرکت‌های همسایه به جذب نیروی انسانی و سرمایه‌گذاری این خطر را گوشزد می‌کند که اگر برنامه‌ریزی دقیق برای توسعه اپراتورها و اصلاح تعرفه‌ها نداشته باشیم از این جریان عقب خواهیم ماند.
 
وی بیان کرد: معاونت علمی ‌ستاد توسعه فناوری‌های ارتباطات و اتصال‌پذیری و ستاد اقتصاد دیجیتال را تاسیس کرده است. در کنار آن فعالیت ستاد توسعه هوش مصنوعی نیز مدتی قبل آغاز شد. با کمک تمامی ‌این مسائل می‌توان از فرصت‌های این بخش استفاده کرد.
 
• ضرورت بازنگری در تعرفه‌های اینترنت
رییس کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس شورای اسلامی‌ نیز در این رویداد با بیان اینکه تاکنون بیش از ۵ میلیون خانوار در کشور تحت پوشش خدمات مبتنی بر فیبرنوری قرار گرفته‌اند، گفت: ما باید برای حریم شخصی در فضای مجازی قانون‌گذاری کنیم. نباید این امر مهم به عنوان زیربنای مشارکت مردم در اقتصاد دیجیتال مورد بی‌مهری و غفلت قرار گیرد.

مجتبی توانگر گفت: اقتصاد دیجیتال به معنای تغییر و تحول فرآیندهای اقتصادی به‌ واسطه فناوری‌های دیجیتال است؛ در انقلاب صنعتی چهارم با پیشرفت فناوری، ارتباطات، تجارت الکترونیک، گسترش ارتباطات آنلاین و تبادل داده‌ها، اقتصاد دیجیتال به‌عنوان یک بعد جدید در اقتصاد جهانی نهادینه‌ شده است.

وی ادامه داد: رشد و تکامل اقتصاد دیجیتال با فناوری‌های دیجیتال جدید قابلیت تحقق خواهد داشت و محرک اصلی در روند رشد اقتصاد دیجیتال این فناوری‌ها هستند. استفاده گسترده از هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، داده‌کاوی، فناوری‌های ابری، رمزارز، بلاک‌چین، کوانتوم، واقعیت مجازی یا واقعیت افزوده، روباتیک و سایر فناوری‌های نوین در ساختار زیست‌بوم اقتصاد دیجیتال نقش توانمندساز ایفا می‌کنند. این فناوری‌ها باعث افزایش کارایی، ابتکار و خلاقیت در بهبود سازوکارهای اقتصادی می‌شوند و بازدهی و رشد اقتصادی را بهبود می‌بخشند. استفاده از فناوری‌های نوین و همین‌طور نوآوری در تمامی ‌لایه‌های اقتصاد دیجیتال ضروری است.
 
توانگر یکی از مطالبات جدی در بحث‌های اقتصاد دیجیتال را رفع اختلالات اینترنتی و ارایه اینترنت با کیفیت به مردم دانست و گفت: بر همین اساس، طرح فیبرنوری منازل و کسب وکارها با مصوبه مجلس و تشکیل صندوقی برای آن، اقدام مهم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات محسوب می‌شود که قطعا تاثیر بسزایی در بهبود کیفیت شبکه ارتباطات ثابت و حتی شبکه ارتباطات سیار خواهد داشت.
 
رییس کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس بیان کرد: بر اساس اطلاعاتی که ما در کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس دریافت کرده‌ایم، در این طرح تاکنون ۹ اپراتور مشغول فعالیت شده‌اند. در حال حاضر این اپراتورها در حدود ۱۶۰ شهر نهضت فیبرکشی را آغاز کرده‌ و حدود ۳۳۰۰ کیلومترحفاری و کانال‌کشی و حدود ۲۷۰۰ کیلومتر فیبرکشی انجام شده و همچنین در ۱۰۵ شهر سرویس‌دهی شروع شده است. به عنوان مثال در روزهای اخیر، کل ۳۷ شهر استان گلستان تحت پوشش خدمات مبتنی بر فیبرنوری و با سرعت‌های چندصد مگابیتی قرار گرفتند.  نکته قابل توجه این است که این آمار به غیر از فعالیت‌ها و اقدامات اخیر شرکت مخابرات ایران است.
 
• پوشش فیبرنوری برای بیش از ۵ میلیون خانوار 
توانگر ادامه داد: در مجموع، تاکنون بیش از ۵ میلیون خانوار در کشور تحت پوشش خدمات مبتنی بر فیبرنوری قرار گرفته‌اند که اقدامی ‌انقلابی و تحول‌آفرین تلقی می‌شود البته مهم‌ترین چالش این پروژه، عدم همراهی تعدادی از شهرداری‌ها برای صدور مجوز حفاری است. اگر استان گلستان و یا اخیرا در شهر کرمان این امکان فراهم شد که در یک زمان کوتاه، حجم زیادی عملیات حفاری انجام شود به این دلیل بود که مقامات محلی این استان‌ها همراهی صد درصدی با این پروژه ملی داشتند و به جای اینکه دنبال منافع کوتاه مدت و اخذ هزینه زیاد بابت عوارض حفاری باشند؛ با یک نگاه بلندمدت زیرساخت لازم برای هوشمند کردن خدمات و تامین نیاز مردم تا چندین دهه را فراهم کنند. شهرداری تهران نیز اخیراهمکاری شایسته‌ای را با این پروژه بزرگ آغاز کرده است.
 
وی اضافه کرد: اکنون که وزارت ارتباطات زیرساخت فیبرنوری را تا نزدیکی خانه و کسب و کار فراهم می‌کند، این وزارت‌خانه و در یک نگاه کلان‌تر کل دولت باید کمک کنند که انگیزه و تقاضای مردم برای استفاده از این امکان فراهم شود. وزارت ارتباطات یک یارانه ۲میلیون تومانی در نظر گرفته که عملا هزینه راه اندازی را برای مردم کاهش دهد. شرکت توانیر نیز باید این امکان را فراهم کند که بتوان به جای روی دیوار، سیم کشی برای اتصال به ساختمان‌ها از طریق تیر چراغ برق انجام شود.
 
• محدودیت‌ها برای شبکه فیبرنوری کم باشد
این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس خطاب به دهقانی معاون علمی‌ رییس جمهور گفت: صندوق‌های وابسته به دولت مانند صندوق نوآوری و شکوفایی، تسهیلات لازم را در اختیار شرکت‌های دانش بنیان قرار دهند تا با هزینه کمتری، مودم و تجهیزات اتصال تولید شود. همچنین باید محتوای مناسب برای این سرعت‌های بالا فراهم شود و حتی اگر امکانش فراهم شود محدودیت‌ها برای شبکه فیبرنوری کمتر از شبکه سیار باشد.
 
وی همچنین بیان کرد: عدم سرمایه‌گذاری در پهن‌باند ثابت از ۱۰ سال گذشته تا امروز که با مصوبه مجلس بر فیبر نوری درحال تغییر است، مغایر تجارب بین‌المللی و نیازمندی‌های کشور بوده و حجم عمده ترافیک کشور روی موبایل است و این نسبت در کشورهای درحال توسعه برعکس است.
 
توانگر با بیان اینکه در اقتصاد دیجیتال، داده‌ها به‌عنوان یک دارایی با ارزش محسوب می‌شوند که نقش مهمی ‌نیز در زیست‌بوم ایفا می‌کنند، افزود: حکمرانی داده شامل قوانین و استانداردها و روش‌های مدیریتداده برای اطمینان از حفظ حریم خصوصی و امنیت داده‌ها است. لذا اگر می‌خواهیم مخاطب داخلی از همه این زیرساخت‌ها اعم از ابعاد سخت‌افزاری مثل فیبر نوری یا اپلیکیشن‌ها در حال شکل‌گیری‌ در کشور استفاده کند، نیازمند جلب اعتماد شهروندان به استفاده از نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های داخلی و تصویب قانون حفاظت از داده‌های شخصی‌ هستیم.
 
• دولت لایحه حمایت از داده‌های شخصی را ارایه کند
رییس کمیته اقتصاد دیجیتال گفت: ما در کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس طرحی را برای حفاظت از داده‌های شخصی آماده کرده بودیم که با درخواست کمیسیون اقتصاد دیجیتال دولت مقرر شد تا با همکاری دولت و به‌طور مشخص وزارت ارتباطات لایحه‌ای ارایه شود؛ البته از طریق آقای باقری‌اصل، معاون وزیر ارتباطات مطلع شدم پیش‌نویس این لایحه در این وزارت خانه پایان یافته و برای طی مراحل تقنینی به دولت ارایه شده است لذا ضروری‌ است هر چه سریع‌تر لایحه حمایت و حفاظت از داده‌های شخصی از سوی دولت به مجلس ارایه شود؛ رییس مجلس نیز قول دادند این لایحه در اولویت بررسی و تصویب در مجلس قرار گیرد.
 
توانگر با بیان اینکه داده و اطلاعات را سرمایه‌ای است که باعث رشد و شکوفایی اقتصاد دیجیتال می‌شود، گفت: شرط لازم اعتماد مردم و حرمت دادن به داده و اطلاعات شخصی است. ما باید برای حریم شخصی در فضای مجازی قانون‌گذاری کنیم. نباید این امر مهم که زیربنای مشارکت مردم در اقتصاد دیجیتال است مورد بی‌مهری و غفلت قرار گیرد.
 
وی در ادامه با بیان اینکه بخش خصوصی انسجام ندارد، گفت: وقتی تنوع و تکثر خوب است که مانع همکاری و هم‌افزایی نشود. امیدوارم در برگزای نمایشگاه‌های حوزه ICT به هم افزایی برسیم.
 
نماینده تهران اظهار کرد: وضع زیرساخت‌های ارتباطی و اطلاعاتی خوب نیست؛ عدم تخصیص ارز از یک طرف و کاهش درآمد اپراتورها و حتی زیرساخت از سوی دیگر به دلایل مختلف مانع سرمایه‌گذاری لازم و به موقع شده است؛ در سال ۱۳۹۵ سرمایه‌گذاری یک میلیارد دلاری در این صنعت داشتیم که برای اهداف اقتصاد دیجیتال کافی نیست از همان سال دیگر این عدد بیشتر از ۵۰۰ میلیون نشده و امروز به زیر ۳۰۰میلیون دلار رسیده است.
 
• تعرفه‌های اینترنت منطقی شود
توانگر افزود: از ابتدای تاسیس، بخش مخابرات و ارتباطات روی پای خودش ایستاده و با مشارکت مردم، هم در ودیعه‌گذاری برای دریافت یک خط تلفن یا موبایل و هم با پرداخت تعرفه مشارکت در توسعه انجام می‌گرفت. توقف تعرفه‌ها از سال ۱۳۹۵ تاکنون به معنای کاهش جریان نقدینگی و کاهش سود و نتیجه آن کاهش سرمایه‌گذاری است.
 
توانگر یکی از موانع رشد صنعت تلکام و عدم انگیزه برای سرمایه‌گذاریدر این صنعت را نامتناسب بودن تعرفه‌ها و تعرفه دستوری دانست و توضیح داد: از سال ۹۶ تاکنون تعرفه اینترنت تغییری نداشته این درحالی است که هزینه اپراتورها در این شش سال چندین برابر و به روایتی ۱۰ برابر شده است به همین دلیل اپراتورها و مخصوصا اپراتورهای همراه اصولا امکان سرمایه‌گذاری برای توسعه زیرساخت‌ها را ندارند و دود این مسأله به چشم کل اقتصاد دیجیتال کشور رفته است لذا باید منطقی کردن تعرفه‌ها در اسرع وقت انجام شود.
 
بر اساس این گزارش بیست و چهارمین نمایشگاه بین المللی مخابرات، فناوری اطلاعات و اقتصاد دیجیتال (تلکام2023) با شعار تحول دیجیتال و اتصال پذیری از روز قبل به مدت چهار روز در 6 سالن از جمله سالن در محل دائمی ‌نمایشگاه بین المللی تهران افتتاح شد.
 
در این نمایشگاه 155 شرکت داخلی و 6 شرکت خارجی از کشور چین حضور خواهند داشت و همچنین بیش از 80 نفر از 30 شرکت مختلف به عنوان هیات تجاری از 9 کشور از جمله روسیه، چین، ترکمنستان، سوریه، عراق، ترکیه، افغانستان، ازبکستان و ارمنستان برای بازدید از نمایشگاه حضور خواهند داشت.
 
در این نمایشگاه کارگاه‌های آموزشی و نشست‌های تخصصی و جلسات B2B مختلف برگزار می‌شود و علاقه‌مندان می‌توانند به صورت رایگان در این نشست‌ها شرکت کنند.
 
علاقه‌مندان می‌توانند از بیست و چهارمین نمایشگاه بین المللی مخابرات، فناوری اطلاعات و اقتصاد دیجیتال (تلکام2023) تا 5 دی ماه به مدت چهار روز در محل دائمی ‌نمایشگاه بین المللی تهران بازدید کنند.