راه‌هایی برای جدا کردن کودکان از موبایل

آی‌تی‌من-  این روزها یکی از تفریحات و سرگرمی‌های کودکان ایرانی و خارجی در همه سنین استفاده از موبایل و تبلت‌ها است که در آنها از فیلم و عکس گرفته تا بازی‌های مختلف نصب کرده و خودشان را سرگرم می‌کنند. در ایام شیوع کرونا هم که به دلیل مجازی بودن بچه‌ها در شبکه‌های تلویزیونی و اینترنتی استفاده بچه‌ها از رسانه‌های مختلف از تلویزیون تا تبلت و گوشی‌های همراه و لپ‌تاپ چند برابر شده است.

این درحالی است که طبق گفته محققان دانشگاهی نیوزلند بافت مغزی کودک به دلیل رطوبت بیشتری که دارد، در مواجهه با اشعه‌های تلفنی، تبلت، لپ‌تاپ و گوشی‌های همراه واکنش بیشتری نشان می‌دهد و گرمتر می‌شود. بیش از سه هزار کودک در آمریکا با تومور مغزی مواجه هستند و این در حالی است که به طور معمول یک چهارم سرطان‌های دوران کودکی را تومور مغزی تشکیل داده است.

استفاده مدام از تلفن‌های همراه از دوران کودکی تا دوران نوجوانی احتمال کاندید تومور مغزی شدن را زیاد می‌کند. طبق تحقیقات در نیوزلند 90 درصد کودکان از تلفن همراه استفاده می‌کنند به طوریکه تلفن همراه به اتاق خواب می‌رود و در کنارش موقع خواب قرار می‌گیرد. کشور‌های انگلستان، مجارستان، اسپانیا، سوئد و استرالیا نیز استفاده از تلفن همراه در آنها توسط کودک و نوجوانشان 100 درصد افزایش یافته است.

آسیه حسینی نیکو، روانشناس کودک و نوجوان در این باره می‌گوید: زمانی که کودکان با تلفن همراه بازی می‌کنند دوپامین در بدن آن‌ها به واسطه تجهیزات الکترونیکی آزاد می‌شود و مغز توسعه نیافته کودک را هدف قرار می‌دهد. هر چه بچه‌ها بیشتر از بازی‌های رایانه‌ای و گوشی موبایل استفاده کنند به دیگر کارهای با حرکت و جنب و جوش کمتر می‌پردازند و در نتیجه به مرور مشکلات تمرکز در آنها ایجاد می‌شود و برعملکرد تحصیلی شان هم تأثیر می‌گذارد.

وی همچنین افزود: استفاده زیادی از موبایل بر خواب و بیداری بچه‌ها هم اثر منفی می‌گذارد و ملاتونین را دچار تداخل می‌کند و فاصله نزدیک نور به چشم احساسات و سیستم عصبی بچه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و آنها را دمدمی ‌مزاج می‌کند.

حال مساله اصلی این است که با استفاده زیاد کودکان و نوجوانان در ایام کرونا از تلفن‌های همراه، لپ‌تاپ و تبلت‌ها و حضور بیشتر بچه‌ها در فضاهای مجازی که ممکن است به لحاظ جسمی‌باعث مسائلی چون کوچکی مغز، رطوبت بیشتر مغز، افزایش آسیب‌های بافت مغز، گرم شدن سر و کاهش اشتها، افزایش حرارت و خشکی مغز و جذب اشعه‌های آن شود، چه کنیم که بچه‌ها آسیب‌های کمتری ببینند؟

1- برای استفاده زمان تعیین کنیم
به استثنای زمانی که می‌بایست بچه‌ها به درس و آموزش و حضور در کلاس‌های مجازی بپردازند که نیاز تحصیلی آنها است، برای بقیه ساعات روز بچه‌ها زمان مشخص تعیین کنیم چرا که خیلی از بچه‌ها به بازی‌های اینترنتی هم اعتیاد دارند و ساعت‌ها خیره به بازی‌هایی می‌پردازند که آنها را از جنب و جوش و خورد و خوراک می‌اندازد برای این فعالیت‌هایشان زمان تعیین کنید. 

مثلا به فرزندتان بگویید که شما می‌توانید یک ساعت در روز به بازی بپردازی و بقیه زمان فعالیت‌هایی غیر از حضور در فضای اینترنت و استفاده از گوشی همراه باید باشد. البته این به شرطی است که بتوانیم یک برنامه ریزی صحیح بدون موبایل برای بچه‌ها در طول روز داشته باشیم. 

2- استفاده هنگام خواب ممنوع!
یکی از موارد آسیب‌زای ذهنی برای کودکان استفاده از موبایل در هنگام خواب است که هم خواب و بیداری آنها را دچار تداخل می‌کند هم آسیب‌های ذهنی و چشمی ‌برایشان به بار می‌آورد بنابراین گوشی همراه هنگام خواب باید از بچه‌ها جدا شده و در فضایی غیر از اتاق خواب استفاده کند. 

همچنین این قانون را هنگام غذا خوردن هم می‌توان وضع کرد چرا که خیلی از خانواده‌ها گلایه دارند که بچه‌هایشان حین غذا خوردن هم گوشی را کنار نمی‌گذارند در این طور مواقع می‌بایست قوانین مشخصی وجودداشته باشد تا آنها را به رعایت آن موظف کند.

3- بازی‌های دیگر جایگزین بازی‌های مجازی کنید
به عنوان یک پدر و مادر وظایف این روزهای شما علاوه بر اینکه می‌بایست گوشی‌های همراه را به دست بچه‌هایتان بدهید و به دنبال کارتان بروید این است که اتفاقا گوشی‌ها را بگیرید و بازی‌های دیگری جایگزین گذراندن وقت بچه‌ها در اینترنت و فضای مجازی کنید. بازی‌هایی که خیلی از ما هنوز به خاطر داریم اما بچه‌هایمان هیچ چیز از آنها نشنیده اند.

از جمله این بازی‌ها می‌توان به ادا بازی با اعضای خانواده، درست کردن کاردستی‌های مختلف براساس سنین بچه‌ها، کشیدن نقاشی و خطاطی، اسفنج بازی، بازی با گواش و گل بازی، دوچرخه سواری و قایق موشک در فضای حیاط و دیگر محیط‌های امن اشاره کرد.

4- کتابخوانی را ترویج دهید
در این مدت خانه نشینی بچه‌ها می‌توانید با تشویق‌های زیاد بچه‌ها را به سمت کتابخوانی متفرقه سوق دهید خیلی از بچه‌های امروزه محدود به چند کتاب مدرسه هستند که آنها را هم جسته و گریخته و اجبارا می‌خوانند بنابراین برای بچه‌ها می‌توان جایزه تعیین کرد که هر چه زودتر یک کتاب را تمام کنند یک امتیاز مثبت برای فعالیتی که دوست دارند یا وسیله‌ای که تمایل به تهیه دارند، بگذارید در این صورت آنها تشویق می‌شوند که روندشان را تسریع دهند.

5-گلکاری و آشپزی آموزش دهید
خیلی از مادرها هستند که اجازه نمی‌دهند بچه‌هایشان با گل و گیاه و وسایل آشپزخانه و مواد غذایی سروکار داشته باشند یا خیلی حساس هستند و احساس میکنند بچه‌ها زندگی را بهم ریخته و شلخته می‌کنند یا اینکه می‌ترسند اتفاقی برای بچه‌ها بیافتد در حالیکه بنا به سن و سال بچه‌ها می‌توان آنها را در امور خانه مشارکت دارد، جنسیت هم ندارد می‌توان بخش‌هایی از کار اشپزی را به آنها سپرد و حس استقلال را هم در وجودشان شکوفا کرد.

یک روزهایی که مشغول کار با گل و گیاه هستید، بچه‌ها را با تهیه دستکش‌ها و وسایلی دخیل کنید و آنها را به حس زیبای ارتباط با گیاهان زنده آشنا کنید. 

6- جدایی همگانی از گوشی و تلویزیون
پدر و مادرها اگر گله دارند که بچه‌هایشان مدام سرشان در تلویزیون و گوشی است یک نگاه هم به خودشان بیاندازند شاید این خط و ربط خودشان هم هست بنابراین برای تغییر یک عادت اول باید از خودمان شروع کنیم و بعد از بچه‌ها توقع رفتار مثبت داشته باشیم.

7- از بچه‌ها بخواهیم دوست پیدا کنند
یکی از مشکلات بچه‌های امروز نداشتن دوست است چرا که مدام در فضای مجازی هستند و این فضای کرونایی هم به این امردامن زده است اگر فضای امنی برای حضور در پارک و محله برای بچه‌ها با رعایت پروتکل‌ها وجوددارد از بچه‌ها بخواهیم که دوست پیدا کنند با هم‌محلی‌ها آشنا بشوند و با دوستان مدرسه شان صحبت کنند در این صورت دایره ارتباطاشان بیشتر می‌شود و وقتی هم که مدرسه‌ها باز بشود این ارتباطات بیشتر می‌شود.