مخترع کد کیو آر: به توسعه ظرفیت‌های سلامتی QR Code فکر می‌کنم

آی‌تی‌من- ماساهیرو هارا (Masahiro Hara)، آن زمان، کارمند شرکت دنسو ویو (Denso Wave) بود که در صنعت تولید قطعات خودرو فعالیت می‌کرد. در آن زمان، درخواست‌های زیادی از کارخانجات مطرح می‌شد که همه، خواستار راهکاری بهتر برای مدیریت موجودی کالاهای روبه ازدیاد خود بودند.

در آن زمان برای ذخیره اطلاعات کالا، از سیستم بارکد استفاده می‌شد. اما بارکدها فقط قادر به نگهداری حدود 20 کاراکتر بودند و در برخی موارد، روی یک بسته قطعات خودرو، گاه تا ده بارکد زده می‌شد که باید هر کدام به طور جداگانه خوانده می‌شد و این، کار را برای کارگران مراکز پردازش کالا سخت می‌کرد.

کارگران خواستار شیوه‌ای کم‌زحمت‌تر برای ذخیره مقدار بیشتری اطلاعات، با استفاده از حروف کانا (ژاپنی) و کانجی (چینی) بودند.

هارا که خود در اوایل دهه 1980 میلادی، در ساخت یک دستگاه خوانش بارکد نقش داشت، می‌دانست که این روش، محدودیت‌های خود را دارد. او می‌گوید: ضرورت خواندن تعداد زیادی بارکد در یک روز، روش ناکارآمدی بود و کارگران، از اسکن کردن چندباره جعبه‌ها خسته می‌شدند.

اما روزی که هارا مشغول بازی سنتی و استراتژی گو (Go) بود، لحظه شهود برای او فرا رسید.
وی که هم اکنون مهندس ارشد شرکت است، می‌گوید: داشتم به صفحه بازی نگاه می‌کردم که مهره‌های سیاه و سفید روی شبکه خطوط آن، ردیف شده بود و آنجا بود که دریافتم این روش خوبی برای انتقال اطلاعات زیاد در آن واحد است.

به این ترتیب نظریه پشت کدهای کیو آر (کیو آر به معنای پاسخ سریع یا Quick Response است) زاده شد.

26 سال پس از آن، حالا این الگوهای دو بعدی که از مربع‌های سیاه و سفید تشکیل شده و می‌تواند تا 200 برابر بارکدهای استاندارد، اطلاعات در خود ذخیره کند، موجب تحول در خرید، سفر و دسترسی ما به وب‌سایت‌ها شده است.

کد کیو آر (QR Code) البته سال‌ها، تا زمان ابداع گوشی‌های هوشمند مجهز به دوربین، چندان گسترش نیافت و این دوربین موبایل بود که با ارایه قابلیت خوانش کد‌های کیوآر، سرنوشت این ابداع را از این رو به آن رو کرد و امروز، در دوران همه‌گیری کرونا، این کد با یک انقلاب و رنسانس دوباره مواجه شده است.

از ابتدای امسال، کیو آر کد تقریبا به همه چیز راه یافته است؛ از پذیرش رستوران‌ها تا منوهای دیجیتال و ابزارهای پرداخت بدون تماس. QR Code در اپلیکیشن‌های ردگیری تماس چندین کشور نیز به کار گرفته شده است.

ماه گذشته و در جریان اجلاس مجازی گروه G20، ژی جین‌پینگ، رهبر چین، خواستار مکانیسمی جهانی با استفاده از کیو آر کد برای صدور تاییدیه بهداشتی شد که از این طریق سفرهای بین المللی دوباره برقرار شود.

در سال 2000 که کیو‌آرکد موفق به دریافت تاییدیه ایزو شد، این فناوری راه خود را به زندگی روزمره ژاپنی‌ها باز کرد و ابتدا در شرط بندی مسابقات اسب‌دوانی به کار گرفته شد تا فرایند شناسایی شرط‌های پیروز، تسریع شود. هیرا که البته خودش قمار باز نیست، به یاد می‌آورد که هر وقت اختراع خود را روی برگه‌های شرط‌بندی می‌دید که قماربازهای باخته و غمناک، در خیابان دور می‌انداختند، به خود می‌بالید و احساس غرور می‌کرد.

اما همان طور که گفتیم، ساخت دوربین گوشی‌های هوشمند به همراه اپ‌هایی که به مردم اجازه می‌داد کدها را به سرعت اسکن کنند، به وب‌سایت‌ها وارد شوند و کوپن‌های تخفیف خود ا دریافت کنند، موجب گسترش سریع استفاده از کیو آر کد شد.

هارا که اکنون 63 سال دارد، می‌گوید که پرداخت‌های بدون تماس با استفاده از کد کیو آر را نخستین بار در چین دیده، شگفت‌زده شده است. وی می‌افزاید: هرگز گمان نمی‌کردم که از این کدها به عنوان شکلی از پول استفاده شود.

نقش این کدها در تلاش دولت‌ها برای مهار وضعیت اضطراری بهداشت جهانی نیز این مخترع ژاپنی را به حیرت واداشته است.

هارا می‌گوید: من واقعا خشنودم که این کدها به منظور تامین امنیت مردم به کار گرفته شده است. در سال 1994 ما روی استفاده از کیو آر کد در اقتصاد متمرکز بودیم و هرگز فکر نمی‌کرد که برای موردی همچون کرونا مورد استفاده قرار بگیرد.

او حالا که این کاربردهای متنوع را دیده، تشویق شده تا به ظرفیت‌های این فناوری برای سایر حوزه‌های سلامت هم توجه کند. 

هارا می‌گوید: من در فکر این هستم که مقدار اطلاعات قابل ذخیره را روی کدهای کیو آر تا حدی افزایش دهم که بتوان تصاویر را هم در آن ذخیره کرد و برای مثال، مردم بتوانند تصاویر اشعه ایکس و کاردیوگرام خود را به شکل QR Code به همراه خود داشته باشند. مثال دیگر این است که در پی سوانح طبیعی مانند یک زلزله بزرگ، امدادگران بتوانند با اسکن کد کیو آر متعلق به افراد آسیب دیده، به سرعت به تشخیص بپردازند و خدمات درمانی متناسب را ارایه کنند.

در این میان، اگرچه خود ابداع کد کیوآر قابلیت‌های زیادی داشته، اما تصمیم شرکت دنسو ویو برای باز کردن حق اختراع (پتنت) آن، به منظور ترغیب شرکت‌های دیگر به توسعه این فناوری، خود موجب فراگیری بیشتر آن شد و امسال نیز به مقامات بهداشتی سرتاسر جهان این امکان را داد که سرعت گسترش ویروس کرونا را کند کنند.

اما خود آقای مخترع، که نام این کد را در روز تولدش، هشتم اوت، انتخاب کرده، علاقه‌ای به قرار گرفتن در مرکز توجهات را ندارد و می‌گوید: اگر این فناوری موجب شود که افراد بیشتری شرکت ما را بشناسند، خوب است.

وی می‌افزاید: چینی‌ها هم ژاپن را به عنوان زادگاه کیو آر کد به رسمیت می‌شناسند. در چین، روزانه 1.8 میلیارد بار از این فناوری به منظور پرداخت بدون پول استفاده می‌‌شود.