اتحادیه جهانی مخابرات:
اینترنت ثابت ایران ارزان‌ترین اینترنت دنیاست
تاریخ انتشار
دوشنبه ۵ ارديبهشت ۱۴۰۱ ساعت ۱۰:۱۱
آی‌تی‌من- در هفته‌های اخیر قیمت اینترنت در ایران به دلیل اقداماپراتورها مبنی بر حذف بسته‌های ارزان‌قیمت و کاهش حجم برخیبسته‌ها، هزینه اضافی را به کاربران تحمیل کرده که این موضوع باانتقاد گسترده‌ای مواجه شده است.
اپراتورها رشد تورم، تأثیرات تحریم و عدم امکان سرمایه‌گذاری رادلیلی بر لزوم این تغییر قیمت‌ها و گران کردن بسته‌های اینترنتیعنوان می‌کنند؛ موضوعی که همچنان نتوانسته کاربران را قانعکند و به همین دلیل بحث اینترنت کماکان یکی از سوژه‌های داغاین روزهای رسانه‌ها و کاربران در شبکه‌های اجتماعی باقی ماندهاست.
آنچه مسلم است اینکه صنعت ارتباطات کشور در بیش از ۵ سالگذشته به رغم رشد تورم و افزایش نرخ در بخش‌های تولیدی وخدماتی و همچنین کالاهای مصرفی، با ثبات تعرفه مواجه بوده واین ثبات با وجود شرایطی از جمله ظهور ویروس کرونا و سرریزبار ترافیک مصرف اینترنت از سوی کاربران، امکان سرمایه‌گذاری وتوسعه را برای اپراتورها با مشکلات جدی همراه کرده است.
آخرین مصوبه رگولاتوری در ارتباط با نرخ اینترنت مربوط به سال۱۳۹۵ برای اپراتورهای موبایل و مربوط به سال ۱۳۹۶ برایاپراتورهای ثابت می‌شود و طی این سال‌ها اپراتورها در شرایطرقابتی با تعریف بسته‌هایی در بازه سقف و کف این مصوبه،سرویس اینترنت را با نرخ‌هایی بسیار پایین عرضه می‌کردند؛رویکردی که هم اکنون دیگر برایشان به صرفه نیست و به همیندلیل حذف بسته‌های ارزان قیمت و کاهش حجم بسته‌هایپیشنهادی را در پیش گرفته‌اند.
با این وجود این موضوع محل بحث است که چرا کاربران بایدبپذیرند که هزینه بیشتری نسبت به قبل بابت اینترنت بپردازند ودر ازای این تغییر قیمت‌ها که به هر ترتیب در سبد مصرف آنهاتأثیر گذار است، چه خدماتی متمایزتری نسبت به وضع موجوددریافت خواهند کرد.
برای بررسی این موضوع بهتر است مروری بر آخرین مصوبه‌ای کهدرباره قیمت گذاری اینترنت ثابت وجود دارد و مبنای عمل فعلیاپراتورها است، داشته باشیم.
• آخرین مصوبه درباره قیمت گذاری اینترنت ثابت
مصوبه ۲۶۶ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات در آبان سال ۹۶برای تعرفه گذاری اینترنت ثابت ابلاغ شده و تاکنون نیز تغییرنداشته است. این مصوبه اپراتورهای ارایه‌کننده خدمت دسترسیپرسرعت ثابت از طریق فناوری‌های با سیم (فیبر و سیم مسی) راملزم می‌کند مطابق جدول مشخصی، قیمت اینترنت را برایکاربران محاسبه کنند.
کف تعرفه ماهانه هریک از سطوح این جدول به میزان ۸۰ درصدسقف تعرفه ماهانه سطح مربوط، تعیین شده است. در این مصوبهبر موضوع کیفیت نیز تاکید شده به نحوی که نرخ بیت‌های(سرعت) اعلام شده در این جدول باید برای ۹۵ درصد زمان تضمینشود و در ۵ درصد زمان حداکثر می‌تواند به میزان ۵۰ درصد کاهشیابد.
ارایه‌کنندگان اینترنت طبق این مصوبه می‌توانند بر اساس شرایطرقابتی، نسبت به تعیین آستانه استفاده منصفانه ماهانه برایهریک از ردیف‌های این جدول اقدام کنند و در صورت فروش حجماضافه، سقف تعرفه هر گیگابایت ترافیک بین الملل، ۲ هزار تومانتعیین شده است.
قبل از این مصوبه فروش اینترنت به صورت حجمی‌بود که وزارتارتباطات از سال ۹۶ با حذف اینترنت حجمی، سرعت را به عنوانشاخص تعیین مصرف کاربران در نظر گرفت. در این مصوبه حداقلسرعت آپلود به میزان یک هشتم حداقل نرخ بیت دانلود در هر ردیفتعیین شده است.
• سیاست‌های تشویقی دیگر به صرفه نیست
در سال‌های اولی که این مصوبه به تصویب رسید، اپراتورها برایترغیب کاربران به مصرف، بسته‌هایی را تعریف کردند که تفاوتقیمت فاحشی نسبت به اینترنت مصرف آزاد داشت و در محدودهتعریف شده این مصوبه، اینترنت ارزان‌تری را به کاربران پیشنهادمی‌داد.
اما هم اکنون با توجه به افزایش شدید قیمت‌ها، موضوع تحریم وتورم اقتصادی سالانه کشور، اپراتورها معتقدند که تعرفه‌هایاینترنت در بسته‌های تعریف شده قبلی، دیگر برایشان به صرفهنیست و در صورتی که این روند طی شود، امکان سرمایه‌گذاری دراین حوزه وجود ندارد و توسعه شبکه آنها کاملاً متوقف می‌شود.
از ابتدای سال نیز وزارت ارتباطات با راهبری رگولاتوری اعلام کردهکه نظام تعرفه‌ای در بخش ارتباطات نیاز به بازنگری جدی دارد وامسال فضا برای اصلاح تعرفه‌ها به شکل مناسب فراهم است؛موضوعی که برای آن در سال ۱۴۰۰ محدودیت قانونی از سویمجلس وضع شده بود.
طبق اعلام رگولاتوری، تغییر شرایط و نوع بسته‌های اینترنتیاپراتورها مطابق با همان مصوبه رگولاتوری در بازه سقف و کفمجاز انجام شده و دیگر ارایه برخی بسته‌های طراحی شده پیشینکه مبتنی بر سیاست تشویق به مصرف بوده، با وضعیت فعلیشبکه، امکان پذیر نیست و اپراتورها برای آنکه جلوی ورشکستگیخود را بگیرند در این محدوده قانونی بسته‌های اینترنتی جدیدیتعریف کردند.
صادق عباسی شاهکوه رییس رگولاتوری در این باره گفته است: درچند ماه پایانی سال گذشته ما با مشکلات کیفیت مواجه بودیم وآنچه از اپراتورها می‌خواهیم توسعه و پوشش شبکه برای مردم باکیفیت مناسب و ارتقا فناوری است و ما دوست داریم بدون افزایشتعرفه این اتفاق بیفتد؛ اما گاهی اوقات اپراتورها توجیهاتی برایما می‌آورند که می‌بینیم اگر افزایش درآمد نداشته باشندخواسته‌های ما را نیز نمی‌توانند در آینده محقق کنند و ما در اینشرایط به صورت حداقلی با درخواست‌های آنها موافقت کرده‌ایم.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا هزینه توسعه شبکه‌هایاپراتورها را باید مردم بدهند یا سرمایه‌گذار؟ افزود: اپراتور بخشخصوصی است که از درآمدی که از خدماتش کسب می‌کند هم بایدسرمایه‌گذاری کند و شبکه موجودش را حفظ کند و هم توسعه دهدو خدمات ارایه کند. همچنین سود سهامداران نیز باید تأمین شوددر غیر این صورت سهامداران از بازار خارج می‌شوند.
به گفته رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، سقفیکه در آن تعرفه‌ها آمده از همان ابتدا هم اجرا نشد و اپراتورهاخیلی پایین‌تر از آن را درنظر گرفته‌اند، اما در دو سه سال اخیراپراتورها با مشکلاتی مواجه شده‌اند که راهی جز افزایش قیمتنیست. اپراتورها تقاضاهایی داشتند مبنی بر اینکه با وضعموجود نمی‌توانند ادامه فعالیت دهند؛ برای مثال هزینه توسعهشبکه یک سوم شده که این به دلیل افزایش قیمت دلار است ودرآمدهای آنها ریالی است. این توجیهات را برای ما آوردند برایاینکه بتوانند کیفیت شبکه را ارتقا دهند و البته ما تاکید کرده‌ایم کهحداقل افزایش را داشته باشند و از اپراتورها خواسته‌ایم اینتغییرات را به مردم توضیح دهند.
• گزارش ITU از جایگاه اینترنت ایران
اتحادیه جهانی مخابرات در گزارشی که مربوط به سال ۲۰۲۰می‌شود، قیمت اینترنت کشورها را بر اساس نرخ دلار، شاخصدرصد درآمد سرانه و نیز شاخص قیمت نسبی برابری قدرت خریدمقایسه کرده است.
آمار رسمیITU بر اساس نرخ مطلق به دلار و شاخص درصد ازدرآمد سرانه GNIpc و شاخص قیمت نسبی برابری قدرت خریدPPP$ اعلام شده که قیمت اینترنت ثابت با حجم ۵ گیگابایتسهمیه FUP (مصرف کاربران) مورد مقایسه قرار گرفته است.
در جداول منتشره از سوی ITU نرخ سال‌های مختلف از ۲۰۰۸ تا۲۰۲۰ برای ایران قابل دسترس است و آمار سال ۲۰۲۰ نشانمی‌دهد که بر اساس شاخص برابری قدرت خرید، نرخ اینترنتایران ارزان‌ترین نرخ جدول است.
در جدول دیگر مقایسه قیمت نرمال شده اینترنت ثابت بر اساسشاخص درآمد سرانه GNIpc دیده می‌شود که در این جدول نیزایران در میان ۲۰ کشور ارزان اینترنت (کشور ۱۹) جای دارد.
توجه به این نکته نیز ضروری است که در هر دو شاخص، نرختبدیل ارز هر کشور به دلار بی تأثیر نخواهد بود.
• حداقل اینترنت مصرفی کاربران رایگان می‌شود
با توجه به دغدغه کاربران برای گرانی اینترنت و از طرفیدرخواست اپراتورها برای تغییر تعرفه‌ها، وزیر ارتباطات برای حلاین موضوع، از برنامه ریزی برای محاسبه حداقل اینترنت مصرفیکاربران به نرخ رایگان یا نصف قیمت، خبر داده و گفته است: دولتوعده‌ای مبنی بر تأمین حداقل استاندارد اینترنت مصرفی جامعه رابه مردم داده بود که در این زمینه برنامه ریزی‌هایی برای تأمین اینحداقل اینترنت به صورت رایگان و یا با نصف قیمت انجام شدهاست.
عیسی زارع پور در آخرین اظهارات خود درباره افزایش قیمتبسته‌های اینترنت از سوی اپراتورها، کیفیت را خط قرمز وزارتارتباطات عنوان و تاکید کرده که اینترنت با کیفیت و پرسرعت حقمردم است و چون زندگی مردم امروز با فناوری گره خورده به دنبالاین هستیم که کیفیت را تضمین کنیم.
آنطور که وزیر ارتباطات می‌گوید: رتبه جهانی ایران در ارتباطاتثابت بین ۱۴۰ تا ۱۵۰ و در ارتباطات سیار بین ۷۰ تا ۸۰ در نوساناست. از آنجایی که اینترنت ثابت در این سال‌ها توسعه پیدا نکرده،رتبه خوبی در این زمینه نداریم. با وجودی که اینترنت ثابت درکشور ما توسعه نیافته، متأسفانه بار ترافیک به اینترنت همراهمنتقل شده است و به دلیل محدودیت ظرفیت باندهای فرکانسیاپراتورهای موبایل، با افت کیفیت شدید اینترنت روبه‌رو شدیم.
وی با بیان اینکه در چهار سال گذشته سرمایه‌گذاری اپراتورها برایافزایش کیفیت خدمات اینترنت، متناسب با افزایش کاربران نبودهاست، افزود: ما مخالف افزایش قیمت اینترنت بدون توسعه شبکهارتباطی هستیم؛ هرگونه افزایش تعرفه‌ای منوط به تضمیناپراتورهای ارتباطی برای ارتقای کیفیت است. این مسئله باید بهتصویب کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات برسد.
زارع پور با بیان اینکه به هیچ وجه موافق افزایش قیمت اینترنت باهدف افزایش سود اپراتورها نیستیم، تاکید کرد: قرار نیست کهاپراتورها با افزایش قیمت، فقط سود خود را ببرند و وضعیت شبکهبه همین شکل باقی بماند. مجوز افزایش تعرفه زمانی صادرخواهد شد که اپراتورها برای افزایش کیفیت اینترنت تعهد بدهند وبا استفاده از فناوری‌های جدید تضمین کنند که عامه مردم بهاینترنت دسترسی پیدا کنند.
اگرچه ادامه فعالیت اپراتورهای ارایه‌دهنده خدمات اینترنت درشرایط فعلی با مشکلات بسیاری همراه است که نتایجی از جملهمحروم شدن کاربران از دریافت خدمات مطلوب و با قیمت رقابتی رادر پی دارد، اما همانطور که وزیر ارتباطات نیز بر آن تاکید دارد،زمانی می‌توان کاربران را نسبت به اقدام اپراتورها برای تغییرتعرفه‌ها قانع کرد که این حذف بسته‌های اینترنت یا معرفیبسته‌های جدید در راستای توسعه شبکه ارتباطی کشور رخ دهد وهرگونه افزایش تعرفه‌ای که منجر به توسعه شبکه و افزایش کیفیتنشود، به هیچ وجه قابل قبول نخواهد بود.
