بررسی راهکارهای همکاری با حوزه‌های مختلف بخش ICT عربستان

آی‌تی‌من- در کارگروه اطلاعات، ارتباطات و فناوری‌هاینوین اتاق فکر همکاری‌های اقتصادی ایران و عربستان، چالش‌ها و راهکارهای همکاری در حوزه‌های مختلف بخش ICT عربستان مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

در ابتدای این جلسه، رئیس مرکز خدمات سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی تهران با اشاره به برنامه‌های پیش روی اتاق فکر همکاری‌های اقتصادیایران و عربستان که به ابتکار این مرکز شکل گرفته است به اهمیت بخش ICT به عنوان یکی از حوزه‌های همکاری با عربستان اشاره کرد.

فریال مستوفی افزود: ارزش بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات عربستان سعودی در سال 2022 حدود 24.6 میلیارد دلار تخمین زده شده است و انتظار می‌رود با رشد 11.9 درصدی طی سال‌های 2022 تا 2027 به 43.1 میلیارد دلار در سال 2027 برسد که ناشی از ابتکارات تحول دیجیتال در بخش‌های انرژی، مالی، تولید، خرده‌فروشی و استراتژی دولت دیجیتال با تاکید بیشتر بر پروژه‌های گیگا، شهرهای هوشمند و حکمرانی الکترونیکی است.
 
شهر‌ هوشمند عربستان
در ادامه، میترا پویامهر، دبیر علمی اتاق فکر همکاری‌های اقتصادی ایران و عربستان، در گزارشی به بررسی ساختار بخش ICT عربستان، چشم‌انداز و همچنین تجارت خدمات در این حوزه پرداخت. به گفته او، عربستان در زیرساخت خود پنج بخش اولویت‌دار از جمله تجارت، آموزش، بهداشت، شهرهای هوشمند و انقلاب صنعتی چهارم را برای سرعت بخشیدن به تحول دیجیتال را شناسایی کرده است. اهداف استراتژیکی که در این بخش دنبال ‌می‌کند، رشد 50 درصدی بخش ICT، افزایش سهم بخش ICT در تولید ناخالص داخلی به میزان 50 میلیارد ریال عربستان، حمایتاز بومی‌سازی فناوری با افزایش درصد بومی‌سازی نیروی کار تا رسیدن به 50 درصد، جذب ‌سرمایه‌گذاری خارجی، کمک به حمایت از توانمندسازی و مشارکت زنان است.

پویامهر توضیح داد: عربستان سعودی در حال حاضر در حال ساخت چندین شهر هوشمند از جمله نئوم، دریای سرخ، قیدیه و ... است و قصد دارد تا سال 2030 به متصل‌ترین و دیجیتالی‌ترین کشور جهان تبدیل شود. همچنین فرصت‌هایی برای شرکت‌های پیشرفته در هوش مصنوعی بخش تولید نفت و گاز وجود دارد تا راه‌حل‌های متناسب با بازار محلی را طراحی کنند. این‌ها شامل بهینه‌سازی حمل و نقل کامیون، تجزیه و تحلیل طول عمر تجهیزات،بهینه‌سازی حمل و نقل و غیره می‌شود.

او افزود: عربستان سعودی جزو اولین کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا بود که شبکه 5G را در سال 2019 راه‌اندازی کرد. مجموع سرمایه‌گذاری این کشور در زیرساخت‌های دیجیتال در شش سال گذشته بیش از 24.8 میلیارد دلار بوده است که منجر به بهبود قابل توجهی در کیفیت خدمات از جمله سرعت اینترنت تلفن همراه شده است که به 181 مگابایت در ثانیه که تقریباً دو برابر میانگین جهانی است، رسیده. ارزش بازار تجارت الکترونیک عربستان 5.1 میلیارد دلار است که 6 درصد از بازار خرده‌فروشی 92.6 میلیارددلاری این کشور را تشکیل ‌می‌دهد. بر اساس گزارش بانک مرکزی عربستان (ساما)، سهم پرداخت‌های الکترونیکی در خرده‌فروشی‌ها تقریباً 57 درصد از کل معاملات در سال 2021 بوده است. در چشم‌انداز 2030 که هدف آن دستیابی به 70 درصد تراکنش‌های آنلاین تا سال 2030 است، انتظار می‌رود بازار شاهد سرمایه‌گذاری بیشتر توسط استارت‌آپ‌ها باشد.

در ادامه سادینا آبایی، رئیس کمیسیون ICT اتاق بازرگانی ایران، به ضرورت ساخت مسیری برای ارتباطات بین‌المللی در بخش ICT اشاره کرد و افزود: بازار این حوزه در کشور نحیف و سرمایه‌گذاری خارجی در این بخش عملاً غیرممکن شده است و سرمایه‌گذار داخلی هم راغب به ‌سرمایه‌گذاری نیست. پس باید از دریچه همکاری‌های بین‌المللی به این حوزه کمک شود و ارتباط با عربستان ‌می‌تواند به این مساله کمک کند.

او گفت که عربستان بر تحول دیجیتال تمرکز کرده و از مشاوران بین‌المللی کمک می‌گیرد و شرکت‌های چند ملیتی به بازار عربستان هجوم آورده‌اند. آبایی به تمرکز مشهود عربستان روی صنعت مخابرات اشاره داشت. او در ادامه بر این نکته تاکیدکرد که باید سندی استراتژیک تدوین و طبق برنامه حرکت کرد.

جمال صالح، کارشناس بازرگانی خارجی، به لزوم توجه به اقدامات عملی اشاره داشت و اینکه فاصله زیادی میان امکانات بالقوه و بالفعل کشور وجود دارد. او گفت: با توجه به شناختی که از عربستان وجود دارد باید روی مردم عربستان تمرکز کرد و فرصت حضور نیروی انسانی را در حوزه‌های مختلف در عربستان با ایجاد امنیت سیاسی فراهم کرد.

صالح افزود: بزرگترین سرمایه ایران، نیروی انسانی آن است و تجربه هند ‌می‌تواند برای ما درس‌آموز باشد؛ هندی‌ها در کشورهای خلیج فارس با حضور نیروی انسانی شان، عاملیت اجرایی و کلیدی را به دست گرفته‌اند.

سیدمرتضی مهدوی، دبیر انجمن شرکت‌های نرم افزاری، کمبود نیروی انسانی در حوزه ICT را چالش مهمی ‌دانست و ضمن اشاره به تجربیات گذشته در کشورهای قطر و عراق، مسائل فرهنگی عربستان را پیچیده‌تر دانست و راه‌حل ورود به بازار عربستان را از پارک‌ها و مراکز رشد عربستان عنوان کرد.

بابک سپاس مقدم، مدیرعامل ایده تک، هم از ضرورت استانداردسازی و مستندسازی در شرکت‌های ایرانی به عنوان کلید ورود به بازارهای جهانی سخن گفت و همچنین به اهمیت بیمه و ضمانت اشاره کرد.

حامد نژادقربان، مدیر صنعت رایان پارس، با اشاره به رقابتی نبودن سطح فناوری و کالا در حوزه ICT در رقابت با کشورهایی مانند چین، تجربه‌ای از کشور سوریه را مطرح کرد که در رقابت با رقیب چینی موفق به اخذ پروژه شد. او دلیل این موفقیت را تعامل و تاثیرگذاری از زمان تدوین استانداردها دانست و گفت: باید نیروی انسانی را در اختیارشان گذاشت و بر تدوین استانداردها تاثیرگذار بود.

آیدا محققین از شرکت پرتوتاپ یاران، با اشاره به توانمندی در صادرات برخی محصولات حوزه هوشمندسازی به عربستان بر اهمیت انجام مطالعات مقایسه‌ای و موردی تاکید کرد.

رضا محبی، رئیس توسعه ارتباطات شرکت صنایعهفت الماس، به ضرورت وجود بانک اطلاعاتی فرصت‌های ایران در عربستان و بالعکس اشاره داشت و پیشنهاد کرد که اتاق فکر همکاری‌های اقتصادی ایران و عربستان حلقه وصل پارک‌های فناوری دو کشور باشد.

امیرمسعود افشاری، تحصیلکرده عربستان سعودی، توجه به فرهنگ آداب و رسوم و آداب کشور مقصد (عربستان سعودی) در تجارت خارجی را شایان توجه و اهمیت بالایی دانست و گفت که 90 درصد تجار در کشورهای عربی با قراردادهای CIF موافق هستند و به قراردادهای FOB اقبالی ندارند. در عین حال، ایجاد پلتفرم عملی و اجرایی برای تجار ایرانی و عربستانی نتایج خوبی را رقم خواهد زد.

در پایان این نشست، عبداله احمدی، مدیر پروژه اتاق فکر همکاری‌های ایران و عربستان، ضمن جمع‌بندی مباحث مطرح شده در این جلسه از همه افراد پیشنهاد دهنده و سایر اعضای اتاق فکر درخواست داشت تا در توسعه و پیشبرد ایده‌های مطرح شده مشارکت داشته باشند.