صندوق توسعه ملی می‌خواهد پشتیبان بخش‌خصوصی باشد

آی‌تی‌من- این سلسله نشست‌ها که حاصل همکاری «صندوق توسعه ملی» و «اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران» است با هدف درک بهتر رویکردهای مختلف به سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوپدید در منطقه و تسهیل‌گری تامین منابع مالی مورد نیاز شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان کشور برنامه‌ریزی شده است. شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر سرآوا نیز به منظور انتقال تجربیات خود در این رویداد سهیم شده است.

در ابتدای این نشست، رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی ضمن استقبال از این کار مشترک بخش دولتی و خصوصی به دلایل حرکت صندوق‌های ثروت ملی در سراسر دنیا به سمت سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوپدید اشاره و تاکید کرد که ظرفیت رشد بالا، بازگشت سریع سرمایه و تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری از مهم‌ترین دلایلی است که صندوق‌های ثروت ملی در دنیا را به سمت سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوظهور و هوش مصنوعی کشانده است.

مهدی غضنفری با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری‌های نوپدید هنوز به بلوغ نرسیده است و جای رشد دارد، توضیح داد که واکاوی سهم هر یک از حوزه‌های کسب‌وکار در پرتفوی صندوق‌های ثروت ملی دنیا از سال 2015 تا 2022 نشان می‌دهد سهم مستغلات کاهش داشته و در مقابل سهم فناوری‌های نوین بیشتر شده است‎ و این، یعنی شاهد روند رشد سرمایه‌گذاری در این حوزه هستیم.

رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی با بیان اینکه صندوق‌های ثروت ملی دنیا میلیاردها دلار به حوزه فناوری‌های نوین اختصاص داده‌اند، گفت: کشورهایی مثل نروژ، امارات متحده عربی، عربستان، قطر و آذربایجان توانسته‌اند به کاروان علم و پیشرفت برسند تا سهم بازار ملی و بین‌المللی را از دست ندهند. امارات متحده عربی با دو صندوق مبادله و ADIA در این مسیر پیشتازی می‌کند و عربستان نیز در حال افزایش سرمایه‌گذاری در این زمینه است.

او با بیان اینکه درباره نروژ ماجرا متفاوت و حضور این کشور در صنعت نیمه‌هادی و ریزتراشه‌هاست، افزود: نروژ علاوه بر اینکه در حوزه رایانش ابری، هوش مصنوعی و استارت‌آپ حضور دارد، در صنعت ریزتراشه که یک صنعت حساس است ‌نیز نفوذ دارد و صندوق ثروت این کشور در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده است. در حوزه فناوری اطلاعات نیز صندوق این کشور 138 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده و به درآمد زیادی رسیده است. سنگاپور نیز از 2011 تا 2020 در حوزه‌های مختلف سرمایه‌گذاری‌هایی انجام داده و به حوزه فناوری اطلاعات محدود نشده و به همین دلیل برای دیگر کشورهای منطقه الگوست.

غضنفری همچنین از سرمایه‌گذاری صندوق در طرح اپراتور هوش مصنوعی و همکاری با معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری خبر داد و گفت: سال 1401 وقت زیادی صرف کردیم تا سرمایه‌گذاری صندوق پذیرفته شود که در نهایت شیوه‌نامه آن توسط هیات امنا تنظیم شد و چند سرمایه‌گذاری نیز انجام دادیم. امسال قرار است وارد سرمایه‌گذاری‌های نوپدید و هوش مصنوعی شویم و کم‌کاری‌های‌مان را جبران کنیم. در صحبتی که با معاون علمی، فناوری  اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری داشتیم قول دادیم صندوق از ۵ همت هزینه طرح اپراتور هوش مصنوعی، مبلغ ۲.۵ همت را تقبل کند.

رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی در نهایت با بیان اینکه صندوق توسعه ملی نه در بالادست نفت و نه در فناوری‌های نوپدید جانشین هیچ نهادی نیست و با بخش خصوصی هیچ رقابتی ندارد، توضیح داد: صندوق توسعه ملی می‌خواهد پشتیبان بخش خصوصی باشد و با دست بخش خصوصی کارها را انجام دهد. ما می‌توانیم یک همتای خوب برای بخش خصوصی باشیم چون بخش خصوصی می‌تواند شرکت و همچنین جمعیتی را به عنوان بنگاه اداره کند و می‌تواند خارج و داخل کشور به دنبال مشتری باشد، اما ما این توان را نداریم، اما در عین حال می‌توانیم در سرمایه‌گذاری شریک شویم، وام بدهیم یا مشارکت کنیم تا برای‌مان سودآوری داشته باشد. صندوق یک نهاد عملیاتی و اجرایی نیست، نه توانش و نه قدرتش را دارد و نه افتخارش به این است که کار دیگران را تکرار کند. افتخار ما به این است که یک پشتیبان مالی قوی و  قابل اعتماد باشیم و در پروژه‌هایی که بازگشت سرمایه دارد، سرمایه‌گذاری کنیم.
 
ضرورت پرداخت به فناوری‌های نوظهور
عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران نیز در این نشست به سرمایه‌گذاری صندوق توسعه ملی در فناوری‌های نوپدید به عنوان یکی از گام‌های مهمی‌اشاره کرد که از سوی صندوق توسعه ملی برداشته شده است‎‎؛ مسیری که امید است اتاق بازرگانی تهران هم بتواند به پیشبرد آن کمک کند.

فرزین فردیس‏ مسیر و جهت‌گیری‌های صندوق توسعه ملی را ارزشمند دانست و گفت: وقتی این نشست را طراحی می‌کردیم یک بار دیگر سند مدل I-HOPE یا سرمایه‌گذاری غیرمداخله‌ای صندوق را مرور کردم که آخرین ویرایش آن مربوط به آبان سال جاری بود و متوجه شدم که ویرایش جدید نسبت به آنچه سال گذشته رونمایی شد، خیلی شفاف‌تر و واضح‌تر مطرح کرده بود صندوق قرار است در چه مسیری پا بگذارد و به چه حوزه‌هایی ورود نمی‌کند و منابعش را با مدلی در مشارکت و سرمایه‌گذاری هزینه می‌کند. به نظرم این بسیار ارزشمند است و ما در همه ارکان کشور به این شفافیت و وضوح نیاز داریم.

او در ادامه درباره چگونگی شکل‌گیری سلسله نشست‌های «واکاوی سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوپدید» هم صحبت کرد و گفت که سال گذشته در اتاق بازرگانی تهران، بررسی عملکرد اتاق‌های دیگر مطرح شد. فردیس توضیح داد: اتاق‌های استانبول، دبی، قطر و سایر اتاق‌ها را بررسی کردیم که در حوزه فناوری‌های دیجیتال چه فعالیتی دارند و چه می‌کنند. در این زمان به سندی برخوردیم که اتاق دبی ابتدای امسال تهیه کرده بود. دبی هم‌زمان سه اتاق مختلف دارد و این نشان‌دهنده اهمیتی است که این شهر و نظام حکمرانی داخلی در امارات متحده عربی برای موضوع دیجیتال قائل است. یک اتاق، مربوط به تعاملات بین‌المللی مشابه اتاق ما که کارهای بازرگانی و بین‌المللی را دنبال می‌کند. یک اتاق تجارت داخلی که شرکت‌ها را دور هم جمع می‌کند و در نهایت، اتاق جدیدی که تمرکزش بر بازار دیجیتال است. در گزارشی که همکاران من در اتاق بازرگانی ارائه می‌کنند متوجه خواهید شد که چقدر هماهنگی اجزای بازی در کشور امارات در این اتاق به خوبی هدایت می‌شود و با کمک دولت این کشور یک برنامه منسجم در حال پیش‌روی است.

مدیرعامل شرکت سرآوا تاکید کرد که این گزارش که بخش مهمی ‌از آن برگرفته از چیزی است که اتاق جدید دبی منتشر کرده، به خوبی نشان می‌دهد نقشه راه این است که دبی به پایتخت دیجیتال دنیا تبدیل شود و این پروژه با کمک مشاوران در جریان است.

فردیس افزود: یکی از اعضای ما این گزارش را ترجمه کرد و در اختیار همه قرار داد. این مستند در چند صد صفحه آماده و خلاصه‌ای از آن امروز ارائه خواهد شد. این سند را به عنوان نقشه راه دبی و تبدیل شدن آن به عنوان پایتخت اقتصاد دیجیتال دنیا می‌بینیم و اینکه اصلا کجای راه هستند و هدف‌گذاری‌شان و هدف و شیوه حرکتشان چطور است. ماجرای نشست‌ها اینطور شروع شد.