تبادل نفت با سیستم فیلترینگ چین؟

آی‌تی‌من- موضوع اجرای سند 25 ساله ایران و چین از دولت روحانیتاکنون مطرح است. حتی دی ماه سال گذشته بود که وزیر امور خارجه ایران به چین رفت و بعد از سفر به چین اعلام کرد «امروز را (24 دی1400) روز شروع اجرای توافق جامع همکاری‌های راهبردی دو کشور اعلاممی‌کنیم.»

اما حالا یکسال و یک ماه بعد از خبر وزیر امور خارجه، سخنگوی دولت گفته که رییسی برای اجرای قرارداد 25 ساله به چین رفته است. سندی که تنها نامش شنیده می‌شود اما هیچ کدام از مقامات داخلی جزئیاتدقیقی درباره آن منتشر نکرده‌اند.

تمام آن چیزی که درباره این سند همکاری در دسترس است، برخیاظهارات پراکنده و البته گزارش‌هایی از رسانه‌های خارجی است.

البته متن توافقنامه جامع مشترک همکاری‌های استراتژیک ایران و چینسوم بهمن ۹۴ به زبان انگلیسی در وب‌سایت رسمی‌رییس‌جمهوی ایرانمنتشر شد اما در آن متن هم هیچ خبری از جزئیات قرارداد نبود. آن زمان گفته می‌شد چون هنوز قراردادی امضا نشده، هیچ عدد و رقمی‌در قراردادنیامده. اما حالا یکسال بعد از خبر وزیر امور خارجه و سفر رییسی به چین، باز هم هیچ جزئیاتی از این سند در دسترس نیست.

• فروش نفت با 30 درصد تخفیف
به گفته مقامات داخلی، چین قرار است 400 میلیارد دلار در ایرانسرمایه‌گذاری کند. به گزارش نشریه فارن پالیسی آمریکا 280 میلیارد دلار این سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز و 120 میلیارددلار در صنعت حمل و نقل است. بخش مهم دیگر این سرمایه‌گذاری به صنعت خودرو مربوط می‌شود و قرار است سهم خودروهای چینی در بازار ایران بیشتر شود.

اما ایران در مقابل این سرمایه‌گذاری 400 میلیاردی چه چیزی به چینمی‌دهد؟ نشریه پترولیوم اکونومیست در تاریخ ۳ سپتامبر ۲۰۱۹ (۱۲شهریور ۱۳۹۸) در گزارشی اعلام کرد قرار است چین در پروژه‌های نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری ‌کند و در مقابل اولویت اجرای تمام پروژه‌های نفت و گازی ایران با کشور چین است.

همچنین گفته شده که چین نفت و گاز ایران را با ۳۰ درصد تخفیفمی‌خرد و برای بازپرداخت پول نفت ایران دو سال مهلت دارد. نکته دیگراینکه چین می‌تواند بازپرداخت بدهی نفتی خود را با یوان چین انجام دهد. امتیاز دیگری که به چین داده شده این است که دو سوم مبلغ خرید نفت و گاز، نقد خواهد بود و یک سوم به شکل کالا و خدمات یا به عبارتی تهاتر نفت با کالا.

• فروش سیستم امنیت سایبری به ایران
این گزارش را انستیو خاورمیانه هم اخیرا تایید کرده است. اینانستیتو که در حوزه‌های انرژی، امنیت، دفاع و بانکداری فعالیت می‌کندبا بیان قرارداد 25 ساله ایران و چین اعلام کرده که با اجرای این قرارداد حضور چین در بازار خودرو و لوازم خانگی ایران بیشتر می‌شود. ایرانبه چین نفت می‌دهد و به جای پول آن، لوازم خانگی و خودرو وارد می‌کند.فروش سیستم‌های امنیت سایبری به ایران هم نکته دیگری است که این گزارش به آن اشاره کرده است.

البته این گزارش تخفیف 30 درصدی را تایید نکرده اما گفته ایران بر اساس این قرارداد نفت خود را با «تخفیف‌های سنگین» به چینمی‌فروشد.

مسوولان ایران در حالی از قرارداد ایران و چین راضی هستند که اینانستیتو تاکید کرده که سرمایه‌گذاری چین در کشورهای مختلف کاملا به مواد اولیه چینی، نیروی انسانی و کمپانی‌های چینی وابسته است.

• تهاتر نفت با فیلترینگ
اما بخشی از آنچه درباره این قرارداد ۲۵ ساله گفته می‌شود ایجادپیام‌رسان ملی است. این مساله در گزارش انستیتو خاورمیانه هم آمده و تاکید شده ایران قرار است از چین سیستم امنیت سایبری وارد کند. پیش از این برخی از نمایندگان مجلس تهاتر نفت با شبکه ملیاطلاعات را تایید کرده بودند. از آن جمله، محمود نبویان، رییس کمیسیوناصل ۹۰ مجلس به خبرگزاری مهر گفته بود «ما حاکمیتی بر فضایمجازی، موتورهای جستجوگر، پیام‌رسان‌های اجتماعی و پست الکترونیکنداریم. اما برای ما بسیار مهم است که با همکاری چین بتوانیم بر فضای مجازی خود حاکمیت داشته باشیم.»

محمدصالح جوکار، نماینده مجلس یازدهم هم در شهریور ماه ۹۹ به ماجرای همکاری ایران و چین برای اینترنت اشاره کرده و گفته بود «طرح ملی شدن اینترنت بحث امروز و دیروز نیست و این ماجرا به چند سال پیش برمی‌گردد. کشور چین قرار است طی سند همکاری ایران با اینکشور به تحقق این موضوع کمک کند.»