واردات مسافری آیفون ۱۴ ممنوع شد

آی‌تی‌من- ابلاغیه  ۱۹ بهمن ماه سال جاری از سوی سازمان توسعه تجارت در رابطه با ممنوعیت ورود مدل‌هایی از گوشی‌های ایفون، با صدور بخشنامه‌ای از سوی گمرک ایران همراه شده است.

طبق بخشنامه ۲۴ بهمن ماه گمرک ایران، مقرر شده است که گوشی تلفن همراه با نشان تجاری APPLE که شامل مدل ۱۴ و کلیه مدل های بعد از آن می‌شود، از لیست کالاهای مجاز همراه مسافر و پستی ورودی به کشور خارج شود.

بر این اساس تاکید شده که گمرکات اجرایی از ثبت اطلاعات گوشی‌هایوارد شده، در سامانه مسافری و پستی از اول اسفندماه خودداری کنند.

همچنین باید مراتب در مبادی ورودی و خروجی مسافری به کشوری از طریق نصب بنر و سایر وسایل ارتباط جمعی اطلاع شود.

این ممنوعیت در حالی ابلاغ شده است که ماه‌هاست رجیستریآیفون‌های ۱۴ ورودی تجاری نیز در هاله‌ای از ابهام قرار داشته و تعیینتکلیف نشده است.

بر اساس این ابلاغیه، مهلت اجرای  بخشنامه مربوطه تا اطلاع ثانوی اعلام شده است.

• قیمت‌های نجومی آیفون‌ در بازار
در حالی که دو روز پیش خبر امکان رجیستر شدن آیفون ۱۴ در شبکه موبایل کشور منتشر شد، قیمت این گوشی با افزایش شدیدی همراه شد.

این افزایش قیمت با بالا رفتن نرخ ارز نیز همزمان شد، به طوری که قیمت تمام شده برخی از مدل‌های آیفون با احتساب عوارض و دلار ۴۵هزار تومانی باید حدود ۵۵ میلیون تومان بود اما این گوشی‌ها با قیمتحداقل ۷۰ میلیون تومان معامله می‌شدند.

این مساله در نتیجه رویه واردات از محل صادرات خود و انحصار رخ می‌دهد.

در حال حاضر شاهد قیمت‌های نجومی و بعضا عجیب و غریب در بازار موبایل‌های بیش از 600 دلار به خصوص گوشی‌های اپل هستیم.مهم‌ترین عاملی که سبب بروز این مساله شده انحصار در بازار است.

وقتی افراد محدودی با شرایط خاص امکان واردات این مدل از تلفن‌هایهمراه که اتفاقا تقاضای بالایی برای آنها وجود دارد را داشته باشند، طبیعتاً بازار انحصاری خواهد شد و در نتیجه این موضوع شاهد قیمت‌های بالا در بازار موبایل ایران هستیم.
قیمت آیفون 13 پرومکس در فروشگاه‌های معتبر خارجی حدود 1000 دلار است، با احتساب عوارض ورود به کشور و دلار 45 هزار تومانی به حدود 55 میلیون تومان می‌رسد.

این در حالی است که قیمت مدل مشابه همان مدل در بازار ایران حداقل 70 میلیون تومان است.

این در حالی است که بسیاری از اقلام مذکور قبل از جهش ارزی و با دلار صادراتی 30 هزار تومانی وارد کشور شده‌اند.

بر این اساس اختلاف قیمت آیفون‌های موجود در بازار با قیمت و هزینهواقعی این کالای وارداتی، رقمی بین 20 تا 30 میلیون تومان است.

در زمان حاضر می‌توان گفت که این مساله نتیجه انحصار در بازار است.

• رانت ویژه و انحصار افراد خاص
علت اصلی این انحصار این است که با توجه به عواملی نظیر مسائل ارزی، واردات گوشی های بالای 600 دلار باید براساس رویه واردات از محل صادرات خود انجام شود.

به این ترتیب تنها افرادی که با صادرکنندگان در ارتباط هستند و می‌توانندارز با کیفیت تامین کنند امکان واردات را پیدا خواهند کرد که اینموضوع خود یک رانت بزرگ است.

این موضوع تا جایی پیش می‌رود که هر کسی که دسترسی بیشتری به صادرکنندگان داشته باشد واردات بیشتری انجام خواهد و به این ترتیبسهم بیشتری از بازار را به دست خواهد آورد.

این گونه است که بازار در انحصار عده‌ای خاص قرار می‌گیرد.

نکته دیگر اینجا است که در فرآیند واردات از محل صادرات خود بحث اعتبارسنجی و سقف واردات واردکنندگان کنار می‌رود و همین موضوع سبب تشدید فرآیندی می‌شود که به در بالا به آن اشاره شد. در کنار این موضوع باید سو استفاده هایی که از کارت‌های بازرگانی یکبار مصرف انجاممی‌شود را اضافه کرد.

• استفاده انحصارگران از جیب خریداران
مساله دیگر اینجا است که صادرکننده در فرآیند واردات از محل صادرات خود، ارزی که در اختیار دارد را با بیشترین قیمت ممکن که احتمالا همان قیمت بازار آزاد است در اختیار واردکننده قرار می‌دهد.

بنابراین با توجه به شرایط انحصاری موجود، واردکننده برای آنکه بتواند سود بیشتری کسب کند، تلاش می‌کند تا این مدل از تلفن های همراه را با حداکثر قیمت که بعضاً از قیمت های رسمی آن نیز بیشتر است بفروش برساند.

• ضرورت دخالت دستگاه‌های مرتبط
با توجه به وضعیت موجود در بازار تلفن های همراه به ویژه گوشی هایبالای 600 دلار و با در نظر داشتن اینکه شاهد قیمت های نجومی در بازار تلفن های همراه هستیم لازم است تا اقدام جدی در این خصوص از جانب دستگاه های مرتبط نظیر گمرک ایران، بانک مرکزی و وزرات صمت صورت گیرد.

یکی از راهکارهایی که در این خصوص وجود دارد، رعایت شروط سقف واردات و اعتبارسنجی واردکنندگان در کنار متنوع سازی روشهای ثبت سفارش گوشی های بالای 600 دلار است.

این موضوع می‌تواند اهرمی برای کنترل بازار از جانب دولت و پاسخگویی به بخشی از تقاضا باشد.

همچنین در حال حاضر تنها افراد دارای رانت ارز حاصل از" صادرات خود" می‌توانند نسبت به ثبت سفارش آیفون و سایر گوشی‌های بالای 600 دلار اقدام کنند که برای شکسته شدن این رانت نیز باید اقدامی از جانب دولت انجام شود.

گفتنی است، هم اکنون آیفون 14 با هیچ روشی ثبت سفارش نمی‌شود اما سایر گوشی‌های آیفون از روش مذکور امکان واردات تجاری دارند.

در این خصوص دولت می‌تواند به جای استفاده از رویه واردات در برابر صادرات خود، امکان تامین ارز از طریق روش‌های دیگر( مثل واردات در برابر صادرات غیر ) را جایگزین این رویه کند.