مشکلات شرکت مخابرات باید حل شود نه مخفی!

آی‌تی‌من- بحث ادغام شرکت مخابرات با هر شرکت همچون نسخه علاج یک بیمار و بیماری با جابجا کردن فیزیکی محل استقرار آن محسوب می‌شود که نه تنها به حل مشکل کمکی نمی‌کند بلکه به منزله پاک‌کردن موقت اصل صورت یک مساله و انتقال مشکلات به دیگر بخش‌ها محسوب می‌شود.

فارغ از نسخه نادرست برای حل مساله و اصولا امکان قانونی چنین ادغامی، باید نگاهی به اصل مسایل و معضلات شرکت مخابرات ایران داشت و راه‌کار آن جابجایی شرکت نیست بلکه حل مشکلات آن است، چراکه در غیر اینصورت نه تنها مسایل این شرکت حل نخواهد شد بلکه تشدید نیز شده و کارآیی و کارآمدی بخش‌های دیگر عرصه ارتباطات کشور که خود نیز با مشکلات زیادی مواجه هستند را با بحران مواجه می‌کند.

برای حل صحیح بحران شرکت مخابرات که ماهانه با ۴۰۰ میلیارد تومان زیان مواجه است و در پرداخت حقوق کارکنان خود نیز به مشکل خورده و در حال فروش اموال و ساختمان‌های خود است، ابتدا باید به گذشته سر زد و ریشه مشکلات را شناسایی کرد و سپس نیز راه‌کارهای منطقی ارایه داد.

آبان‌ماه سال ۹۵ بود که رسانه‌ها گزارش دادند احتمال تعدیل ۲۴ هزار نفر از ۴۰ هزار نیروی انسانی شرکت مخابرات با نامه وزیر ارتباطات به وزیر کار وارد مرحله تازه ای شد.

وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات در آن مقطع در نامه‌ای به وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نوشت و اعلام کرد: «شرکت مخابرات ایران در تاریخ ۱۸ آبان ۸۸ در راستای اجرای قانون سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی به بخش خصوصی واگذار شده و بیش از ۴۰۰۰۰ نیروی انسانی پیمانکار که در زمان دولتی بودن در آن شرکت شاغل بوده‌اند، علی‌رغم تغییرات تکنولوژی در حوزه ICT و تجدیدنظر در ساختار شرکت مذکور و بند ح ردیف ۴ تبصره ۴ ماده ۴۱ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب ۹۴/۲/۱ و به استناد ماده ۹ قانون تنظیم بخشی از مقررات تسهیل و نوسازی صنایع، بالغ بر ۶۰% نیروهای مذکور مازاد بوده و می‌بایست نسبت به تعدیل شاغلان مازاد اقدام کند، لیکن اشتغال آنان پس از واگذاری و در راستای سیاست‌های دولت تدبیر همچنان ادامه دارد.

اخیرا مراجع حل اختلاف وزارت کار، به استناد دستورالعمل ۳۶ معاونت روابط کار و برخلاف ماده ۲ و تبصره ۱ آن نسبت به صدور آراء الزام آور درباره تسری طرح طبقه‌بندی مشاغل شرکت مخابرات به کارگزاران شرکت‌های پیمانکاری مبادرت می‌کنند که در این صورت راهکاری به جز تعدیل نیروی انسانی نخواهد داشت.

علاوه بر موراد فوق شرکت یاد شده در حال حاضر به واسطه تغییر تکنولوژی، با مازاد نیروهای دائمی‌و قراردادی نیز مواجه است.

با عنایت به مراتب فوق، خواهشمند است دستور فرمایید در راستای حفظ سطح اشتغال موجود و رفع موانع بازدارنده مندرج در دستورالعمل مورد اشاره، همکاری لازم به عمل آید.»

همانطور که مشاهده می‌شود از سال‌های دور مساله استهلاک تجهیزات و زیرساخت‌های شرکت مخابرات ایران، وجود انبوهی از نیروهای مازاد و همچنین تغییرات فناوری به عنوان سه مساله اساسی این شرکت شناسایی شده و وزیر وقت ارتباطات ظاهرا پیگیر رفع این معضل بود.

مشکلاتی که حل نشد و به دلایل مختلف و عمدتا سیاسی از همان سال‌ها تا کنون تشدید نیز شد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱-    معضل سرکوب تعرفه‌ها
۲-    کاهش درآمدهای مکالمه
۳-    کندی و توقف توسعه زیرساخت‌ها
۴-    هزینه‌های نیروی انسانی
۵-    تورم افسار گسیخته
۶-    ظهور مستمر فناوری‌ها
۷-    کندی و تاخیر در سیاست‌گذاری‌های رگولاتوری

اکنون اما با نادیده گرفتن مسایل لاینحل شرکت مخابرات ایران، برخی نمایندگان مجلس، راهکارِ پنهان کردن یا واگذاری مشکلات به شرکت ارتباطات سیار ایران (همراه اول) مطرح کرده‌اند. درست مثل اینکه به جای خاموش کردن آتش یک گوی آتشین آن را به مکان دیگری پرت کرد! که در نتیجه به گسترش آتش سوزی و خسارات می‌انجامد.

فارغ از این راهکار پر ابهام، اما پرسش اینجاست که آیا اصولا از منظر قانونی امکان دستور ادغام دو شرکت که از قضا از هر دو طرف نیز با این مدل مخالفت دارند، امکان‌پذیر است؟

پاسخ این پرسش منفی است. چراکه اصولا سهامداران هیچ شرکتی حاضر به پذیرش و ادغام با یک شرکت بزرگ و زیان‌ده و انتقال خسارات به خود موافق نیستند و بحث ادغام دستوری نیز به منزله مداخله در کار شرکت‌های خصوصی بوده و کاملا بر خلاف قوانین تجارت در کشور است و تا کنون نیز چنین مساله‌ای رخ نداده است.

پیشنهاد عجیب ادغام شرکت مخابرات با شرکت ارتباطات سیار، اما با واکنش منفی مدیران و فعالان عرصه ارتباطات کشور نیز مواجه شده است.
کارشناسان این حوزه حسب تجربه مشابه جهانی در خصوص دیگر سرنوشت دیگر اپراتورهای بزرگ ارتباطات ثابت بعد از ظهور انواع فناوری‌های سیار را مطرح می‌کنند که به سمت عرضه خدمات متعدد و همچنان رو به رشد ارزش افزوده رفته‌اند.

چراکه بر خلاف شرایط امروز شرکت مخابرات ایران، سایر شرکت‌های مشابه در دنیا توانسته‌اند سهم بازار تضمین شده‌ای از عرصه ارتباطات داشته باشند.

در این خصوص کارشناسانی که زمانی سابقه مدیریت در شرکت مخابرات ایران را نیز داشته‌اند، علاوه بر رفع معضلات باقی‌مانده و شناسایی شده از گذشته تا کنون که به برخی از آنها اشاره شد، معتقدند محصول مخابرات را باید در تعدد و تنوع خدمات وتوسعه آنها دید. چراکه این شرکت همچون مدل‌های تجربه‌شده و موفق جهانی با توجه به آمادگی و پاسخگویی پیشران‌های فناوری جدید به شکل نامحدودی می‌تواند سرویس و پروژه تعریف و تولید کند.

این کارشناسان معتقدند باید به مخابراتی دیگر با نگرشی جدید فکر کرد و ایجاد کرد و به مرور استحاله انجام شود، چراکه این تجربه در مدیریت ایرانی در صنعت فاوا وجود دارد و شدنی است.

به نظر متخصصان این عرصه نگاه«آینده‌نگرانه‌»ی «توجه به تحول از نگاه سنتی به مدل یکپارچه فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات به عنوان پیشران انقلاب چهارم صنعتی» راه‌کار برون رفت مسایل و مشکلات شرکت مخابرات ایران است نه نسخه عجیب و نادرست ادغام آن با هر بخش دیگر.