کاهش شکاف دیجیتال با توسعه اینترنت در روستاها

آی‌تی‌من- اهمیت توسعه زیرساخت‌های ارتباطی و فناوری اطلاعات در روستاها به‌منظور کاهش شکاف دیجیتالی و سهولت در زندگی و کسب‌وکار روستاییان به خصوص برای دریافت خدمات دولت هوشمند، بانکداری الکترونیک، کشاورزی هوشمند، رونق گردشگری و بوم‌گردی و آموزش مجازی نقش موثری دارد.
 
به عبارتی تکمیل پوشش و توسعه ارتباطات روستایی به عنوان اولویت‌های وزارت ارتباطات برای کاهش شکاف دیجیتال و تحقق عدالت اجتماعی از مسیر عدالت ارتباطی است.
 
پروژه (USO) طرحی ویژه برای ارتباط رسانی به مناطق روستایی فاقد ارتباط است، این طرح از مهمترین برنامه‌های در دست اجرای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با هدف بهره‌مندسازی ساکنان مناطق محروم از خدمات ارتباطی است.
 
بر اساس این طرح، روستاهای با جمعیت بالای ۲۰ خانوار از تلفن خانگی، زیر ۲۰ خانوار از یک دفتر خدماتی، آنتن‌دهی موبایل یا موبایل روستایی (وی.ال.ال) برخوردار می‌شود.
 
• اتصال روستاهای بالای ۲۰ خانوار به شبکه ملی اطلاعات
به گفته مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات لرستان تا پایان امسال همه روستاهای بالای ۲۰ خانوار استان به شبکه ملی اطلاعات متصل می‌شود و در شهرستان بروجرد نیز ۲۱۰ کیلومتر شبکه فیبر نوری اجرا خواهد شد، تا امکان دسترسی حدود ۷۵ هزار مشترک خانگی و کسب و کار در این شهر به اینترنت پرسرعت بر بستر فیبر نوری فراهم شود و تلاش می‌کنیم با تحقق این طرح بزرگ، مشکلات مربوط به محدودیت شبکه توزیع درون شهری برای دسترسی به اینترنت پرسرعت برطرف شود.
 
مجتبی صارمی ‌گفت: توسعه ارتباطات روستایی و توجه ویژه به رفع مشکلات ارتباطی و مخابراتی مناطق محروم و کمتر برخوردار از اولویت‌های کاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است که در همین راستا برابر برنامه ابلاغی بایستی تا پایان سال جاری همه روستاهای بالای ۲۰ خانوار استان به شبکه ملی اطلاعات متصل شود که این امر علاوه بر ارائه خدمات مطلوب ارتباطی به ساکنان محترم روستاها می‌تواند در توسعه کسب‌وکارها و اقتصاد دیجیتال و در نهایت عمران و آبادانی این مناطق نقش بسزایی ایفا کند.
 
• پنج روستای بروجرد به اینترنت نسل چهار متصل شدند
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات لرستان با تاکید بر اینکه سیاست دولت سیزدهم عدالت ارتباطی و کاهش شکاف دیجیتال بین مناطق روستای و شهری است، گفت: پنج روستای شهرستان بروجرد با ارتقای سایت‌های ارتباطی و ایجاد سایت جدید به شبکه ملی اطلاعات و اینترنت نسل چهار متصل شدند.
 
مجتبی صارمی ‌افزود: این روستاها شامل روستاهای دره نقدی، دو دانگه، سرنجه، قلعه محمد ضیا و کله است که با اتصال این روستاها به شبکه اینترنت پرسرعت ۲۶۶ خانوار روستایی با جمعیتی بیش از۷۴۰ نفر از اینترنت نسل چهارم بهره‌مند شدند.
 
وی اضافه کرد: ۵۲ خانوار روستایی با جمعیتی بیش از۱۴۲ نفر این استان به شبکه ملی اطلاعات و اینترنت پرسرعت دسترسی دارند.
 
• فعالیت ۴۱ سایت روستایی همراه اول در بروجرد
به گفته رییس شرکت مخابرات بروجرد ۳۱ سایت شهری و ۴۱ سایت روستایی همراه اول در این شهرستان فعال است.
 
همایون حاتمی ‌بیان کرد: شهرستان بروجرد نیاز به ۲۲ سایت همراه اول دارد که با پیگیری‌های انجام شده احداث ۱۶ سایت در شهرستان مصوب شد و تاکنون چهار سایت شهری نسل چهار و سه سایت روستایی نسل سوم احداث شده است.
 
وی اظهار کرد: اکنون بیش از ۱۵۸ کیلومتر فیبرنوری شامل ۶۵کیلومتر شهری و ۹۳ کیلومتر روستایی از شهرک صنعتی شماره یک تا جعفر آباد، غربی‌ترین روستای این شهرستان ایجاد شده است.
 
• عبور از شکاف دیجیتال و کاهش آسیب‌های اجتماعی
شکاف دیجیتال معمولا به تفاوت‌هایی گفته می‌شود که جوامع و گروه‌ها و افراد در بین خود از نظر دسترسی به تکنولوژی و فناوری‌های دیجیتال و حتی در سطوح پایین‌تر در استفاده موثر از آن برای تامین نیازهای خود دارند و این استفاده از فناوری‌های دیجیتال می‌تواند حامل تاثیرات مهمی ‌در زندگی آنها باشد که باعث افزایش سطح توسعه اقتصادی و اجتماعی و علمی ‌آنها شده و فاصله آنها را با دیگر جوامع افزایش می‌دهد.
 
به گفته کارشناسان حوزه مخابرات شکاف دیجیتال معمولا در ابعاد مختلفی سنجیده می‌شود، اول اینکه باید دید جوامع یا گروه‌ها و حتی افراد تا چه حد به این فناوری دسترسی دارند.
 
دسترسی داشتن آنها به معنای فراهم بودن زیر ساخت‌های فناوری دیجیتال در زندگی آنها است، با توجه به رشد روز افزون تکنولوژی در زندگی ما بنابراین سطح لازم تکنولوژی معمولا متغیر است و به طور مثال اگر زمانی داشتن رادیو و یا تلویزیون به عنوان معیار دسترسی پایه و عام دیجیتال برای شهروندان بود اکنون به داشتن دسترسی به اینترنت پهن باند ۵۱۲ کیلوبایت ارتقا یافته است.
 
بنابراین معیارها که توسط سازمان‌های جهانی و توسعه‌ای مانند ITU تعریف می‌شود و هم سطح توسعه کشورها تعیین کننده این سطح دسترسی جوامع به فناوری دیجیتال هستند.
 
در کشورها معمولا دسترسی به اینترنت که یکی از شاخص‌های شکاف دیجیتال است با ضریب نفوذ اینترنت پهن باند و یا ضریب نفوذ اینترنت نسل سوم و چهارم و پنجم همراه و یا دیگر تکنولوژی‌های ارائه اینترنت به کاربران سنجیده می‌شود، هر چه جوامع در شاخص ضریب نفوذ بالاتر باشند، نشانه توسعه یافتگی جوامع در این زمینه است.
 
یک بعد دیگر از شکاف دیجیتال در کنار دسترسی داشتن مالکیت و خرید تجهیزات و اشتراک دریافت اطلاعات است، به عبارتی باید دید مردم یک جامعه چقدر توان اقتصادی خرید تجهیزات مورد نیاز مانند مودم‌های مناسب و یا گوشی‌های هوشمند و در سطح بعدی خرید اشتراک لازم اینترنتی از اپراتورهای همراه و یا شرکت‌های اینترنتی با خطوط سیم تلفن ثابت را دارا هستند.
 
در این زمینه ممکن است در جوامعی پوشش زیر ساختی وجود داشته و مردم امکان دسترسی داشته باشند ولی به لحاظ اقتصادی توان خرید نداشته باشند و این عدم آمادگی خرید می‌تواند در دسترسی آنها تاثیرگذار باشد.
 
بنابراین در هر کشوری که خواهان کاهش شکاف دیجیتال است و سیاستگذاری خود را دسترسی و مالکیت مردم به انواع فناوری دیجیتال قرار داده باید زمینه بهره‌مندی مردم را با ارائه مودم‌های ارزان و یا امکان خرید گوشی‌های هوشمند مناسب را با قیمت ارزان‌تر برای مردم فراهم آورد.
 
پژوهشگر اجتماعی در خصوص ابعاد اجتماعی شکاف دیجیتال می‌گوید: باید دید که افراد در یک جامعه به چه میزان از این فناوری‌ها استفاده مفید و موثر دارند و استفاده موثر آنها باعث بالابردن کارایی و بهره وریبیشتر خواهد شد، به عنوان مثال وقتی که مردم یک جامعه از اینترنت به عنوان وسیله‌ای برای خرید و فروش لوازم مورد نیازشان استفاده می‌کنند آیا این صرفه جویی از زمان باعث می‌شود که وقت بدست آمده در جای مناسب دیگری به صورت بهینه استفاده کنند یا نه، آن را هدر دهد.
پروین زمانی گفت: اثرات شکاف دیجیتال امروز خود را در دسترسی به آموزش و مهارت‌های معاملات اقتصادی و امور بانکی و ارتباطات اجتماعی و ابراز وجود در زمینه‌های اجتماعی و سیاسی نشان می‌دهد و افراد را امروز شهروندان دنیای دیجیتال می‌شناسند که نه فقط در دنیای واقعی بلکه در فضای مجازی هم باید حضور و نمود داشته باشند، نبود افراد در دنیای مجازی باعث می‌شود از بسیاری از تحولات بی خبر مانده و از دنیای امروز عقب بمانند.
 
وی افزود: فضای مجازی علی رغم آسیب‌هایی که به همراه دارد، فرصت‌های بسیاری را نیز به وجود آورده که ناگزیر از استفاده از آنها هستیم، بنابراین دوری افراد از آن و نداشتن دانش و مهارت لازم نه فقط باعث استفاده نکردن از آن می‌شود بلکه گاه باعث استفاده غیر مفید و غیرموثر از ان خواهد شد.
 
پژوهشگر اجتماعی بیان کرد: در اینجاست که باید در کنار فراهم کردن امکانات زیرساختی اینترنت پهن باند، در آموزش سواد رسانه‌ای نیز به عنوان یکی از انواع سواد به شهروندان تلاش کرد چرا که امروز تنها یادگیری الفبا سواد محسوب نمی‌شود بلکه توان کار با نرم افزارها و حتی بیان خواسته‌های خود از طریق موتورهای جست‌وجو گر و پیدا کردن علایق خود در دنیای مجازی نیز از توانایی مورد نیاز است که باید به شهروندان آموخته شود.
 
زمانی با تاکید بر اینکه امروز مطالبات مردم در عرصه تقاضا برای ابزارهای ارتباطی و اینترنت بالا رفته است، اضافه کرد: دنیای جوانان با اینترنت و فضای مجازی گره خورده و این وضعیت در روستاها هم به گونه‌ای است که اگر در یک روستا زیرساخت‌های این خواسته جوانان فراهم باشد میزان مهاجرت از روستا کمتر خواهد شد و به همان نسبت نبود این وسایل جدید ارتباطی منجر به افزایش مهاجرت از روستاها می‌شود.
 
وی یادآور شد: بنابراین با توجه به جابه‌جایی معیارهای شکاف دیجیتال در صورت پوشش مناسب اینترنت پرسرعت در روستاها و مناطق دورافتاده می‌توان از برخی آسیب‌های اجتماعی که از پیامدهای مهاجرت و خالیشدن روستاها از سکنه است جلوگیری کرد.
 
توسعه ارتباطات به‌شکل جزیره‌ای و پراکنده باعث می‌شود که روستانشینان فاقد وسایل ارتباطاتی به‌علت احساس کمبود امکانات ارتباطاتی روستاهای خود را ترک و به شهرها حرکت کردند. USO به‌معنای خدمات عام دولت است و هدف آن تحقق عدالت اجتماعی در مناطق محروم است. USO (طرح خدمات عمومی‌اجباری ارتباطات)، الزامی ‌است که از سوی اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) و اتحادیه جهانی پست (UPU) به‌عهده دولت‌ها گذاشته شده است تا امکان استفاده از سرویس‌های پایه مخابراتی، فناوری اطلاعات و خدمات پستی برای تمامی‌ مردم فراهم شود.