کمبود تراشه به گوشی‌های هوشمند رسید

آی‌تی‌من-  نخستین نشانه‌های این مشکل در بهار ۲۰۲۰ بروز کرد و در مدت چند ماه جدی ترین کمبود نیمه رسانا که در ساخت همه وسایل از تلفن‌های هوشمند تا خودروها و تلویزیون‌ها بکار می‌روند، شکل گرفت.

شرکت‌های خودروساز و سازندگان وسایل الکترونیکی در نخستین روزهای پاندمی‌تولیدشان را به میزان قابل توجهی کاهش دادند اما اکنون که در حال افزایش تولید هستند، با مشکل کمبود تراشه روبه‌رو شده‌اند زیرا شرکت‌های تراشه سازی همه توانشان را برای تامین نیاز غول‌های تلفن هوشمند نظیر اپل به‌کار بسته‌اند. کریستیانو آمون، مدیرعامل شرکت کوالکام با اشاره به اتکای صنعت به تعداد انگشت شماری از شرکت‌های تراشه سازی در آسیا، این کمبود را گسترده توصیف کرد.

آمون به جمع روزافزون مدیرانی پیوسته که در هفته‌های اخیر هشدار می‌دهند نمی‌توانند تراشه کافی برای تولید محصولات‌شان تهیه کنند. شرکت‌های خودروسازی در تنگنا قرار گرفته‌اند و کار به جایی رسیده که دولت‌های آمریکا و آلمان به کمک آنها شتافته‌اند. شرکت جنرال موتورز هفته گذشته تولید سه کارخانه اش در آمریکای شمالی را متوقف کرد و فورد موتور آماده کاهش ۲۰ درصدی تولید در آینده نزدیک می‌شود. اما صنایع بیشتری اخیرا با کمبود تراشه روبه‌رو شده‌اند که نشان می‌دهد چگونه کووید ۱۹ و رونق تلفن‌های هوشمند قدرتمندی نظیر آیفون ۱۲ کمبود ظرفیتی که در صنعت محصولات مصرفی وجود داشته را تشدید کرده‌اند. کمبود تراشه باعث کاهش ۶۱ میلیارد دلاری فروش خودروسازان خواهد شد و انتظار می‌رود کل صنعت محصولات الکترونیکی را درگیر کند که در مرحله فعلی برآورد دقیق ضرر آن دشوار است.

اپل که مشتری بزرگ کوالکام است، اخیرا اعلام کرده فروش مدل‌های جدید آیفون به دلیل کمبود قطعات، محدود شده است. شرکت‌های NXP Semiconductors NV و Infineon Technologies اعلام کرده‌اند محدودیت‌ها دیگر به بخش خودرو محدود نیست. شرکت سونی چهارشنبه گذشته اعلام کرد به دلیل محدودیت‌های تولید، ممکن است قادر به تامین کامل تقاضا برای کنسول بازی جدید خود در سال ۲۰۲۱ نباشد.

سازندگان رایانه شخصی نخستین کسانی بود که در بهار ۲۰۲۰ به کمبود تراشه اشاره کرده بودند و این موضوع در هشدار روز چهارشنبه گروه لنوو منعکس شد. در قلب این بحران تایوان و شرکت  TSMC قرار دارد که تراشه ساز منتخب غول‌های فناوری و خودروسازی جهان است. این شرکت در سال‌های گذشته میلیاردها دلار هزینه کرد تا در فناوری تولید نیمه رسانا پیشتاز بماند. در مذاکرات روز جمعه مقامات دولت بایدن با همتایان تایوانی و نمایندگان صنعت تراشه این جزیره از جملهTSMC، شرکت‌های کوالکام و کورنینگ اینک حاضر بودند. وانگ می‌هوآ، وزیر امور اقتصادی تایوان به خبرنگاران گفت: هر دو طرف بر استقلالشان تاکید کردند. حضور مقامات بلندپایه آمریکایی و انجمن صنعت نیمه رسانا که نماینده بزرگترین تراشه سازان آمریکاست، از فوریت وضعیت حکایت دارد.

بحران کنونی ناشی از عوامل متعددی است که سال گذشته پیش آمدند. کوالکام مانند سایر طراحان تراشه، تولید خود را به شرکت‌های آسیایی برون سپاری کرده است که شاخص‌ترین آنها TSMC و سامسونگ الکترونیکس هستند. این دو شرکت سال‌ها برنامه ریزی کرده و میلیاردها دلار سرمایه گذاری کنند تا ظرفیت تولیدشان را مطابق با نیازهای مشتریان‌شان توسعه دهند اما رونق تلفن 5G و اینترنت در دوران شیوع کووید ۱۹ مشتریانشان را غافلگیر کرد.

مدیران صنعت انبارسازی تراشه توسط هواوی را که در تابستان و پیش از اجرای تحریم‌های آمریکا آغاز شد را عامل دیگر بروز این بحران می‌دانند. واردات تراشه از هر نوع توسط هواوی در سال ۲۰۲۰ به حدود ۳۸۰ میلیارد دلار رسید و تقریبا یک پنجم از کل واردات چین را تشکیل داد. رقیبانی مانند اپل که نگران موجودی خود بودند، به نوع خود واکنش نشان دادند. همزمان قرنطینه باعث افزایش فروش دستگاه‌های خانگی شد که همه آنها مجهز به تراشه هستند. مدیران TSMC در جلسات اعلام درآمد اعلام کرده‌اند مشتریان‌شان برای اطمینان خاطر در برابر ابهامات، بیش از حد معمول تراشه انبار می‌کنند و این وضعیت برای مدتی ادامه خواهد داشت. بر اساس گزارش بلومبرگ، همه این عوامل باعث شده خریداران حجم کوچک‌تر مانند خودروسازان و سازندگان کنسول بازی شامل نینتندو، سونی و مایکروسافت برای ساخت دستگاه‌های سوئیچ، پلی استیشن و ایکس باکس به مدت حدود یک سال با کمبود قطعات دست و پنجه نرم کنند. صنعت سخت افزار بازی در آستانه وخامت این بحران قرار دارد که احتمال روی فصل تعطیلات آینده تاثیر منفی می‌گذارد.