استراتژی بانک مرکزی در قبال فین‌تک‌ها انحرافات جدی دارد

آی‌تی‌من- مهرداد سپهوند عصر دیروز (سه شنبه) در اختتامیه همایش دو روزه بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت و در پنل حکمرانی سیاست گذاری و تنظیم گری ارزش آفرینی دیجیتال گفت: وقتی بحث فین‌تک‌ها پیش می‌آید،یک سوء تفاهمی‌‌در انواع فین‌تک، نئوبانک و بانکداری دیجیتالرا داریم. در اینجا همه آپشن‌های بانک وجود دارد. با این حال، تنوع و دسته بندی‌ها را نیاز داریم و چون درباره بانک‌هایدیجیتال صحبت می‌کنیم مباحث نظارتی مهم است. دارایی‌های دیجیتال یک فضای جدیدی را ایجاد کرده‌اند و من تاکیدم بر روی تقویت ارایه خدمات مالی و مشاوره است.

وی ادامه داد: مباحثی مانند هوش مصنوعی نیز به ما اجازه می‌دهد که یکسری خدمات ارائه کنیم. موضوع هویتدیجیتال و اپن بنکینگ و غیره نهایتا باعث می‌شوند تا ثمره‌های بانکداری دیجیتال دیده شود. 

به گفته وی، چالشی که وجود دارد این است که ما می‌خواهیم به عنوان مقام ناظر موضوع افزایش شمول مالی را داشته باشیمو در کنار آن معرفی خدمات دیجیتال و ... مطرح است.

مشاور بانک مرکزی اظهارداشت: فین‌تک‌ها می‌توانند ما را توانمندتر کنند. ما تاکنون وقتی بحث رقابت پیش می‌آمد یکحرکت تدریجی داشتیم، ولی فین‌تک‌ها حرکات چکشی ایجادمی‌کنند. با وجود اینکه سر و صدای زیادی درباره بیت کویناست، اما نباید خیلی نگران بود.

وی تصریح کرد: بانک مرکزی به یک شیوه‌ای از نظارت عادت کرده که باید آن را تغییر داد. ویژگی آن تبعیض آمیز نبودن و کلی و فراگیر بودن است. بانک مرکزی همیشه نگران مقررات احتیاطی خرد است و این مقررات می‌خواهد مسائلی که کلیت بانک را زیر سوال می‌برد، پوشش دهد.

سپهوند گفت: ۹۰ درصد کشورها در بحث بانکداری دیجیتالمی‌گویند نمی‌توانند تسهیلات خاص در نظر بگیرند. بحث توسعه کانال‌های ارتباطی یکی دیگر از فعالیت‌های مقام ناظر است که بحث فین‌تک‌ها و مقررات و حدود کار را در بر می‌گیرد.

مشاور بانک مرکزی تصریح کرد: در ایران از سال ۹۸ به بعد، رو به سمت شفاف بودن در عرصه نظارت و مقررات رفته‌ایم و در کسب و کارهای دیجیتال گشایش داشتیم و بانک مرکزی هم موضوع سندباکس را دنبال کرد.

به گفته وی، استراتژی بانک مرکزی در حوزه فین‌تک‌ها بایدبازبینی شود، چون در داخل آن انحرافات جدی وجود دارد. خلاصه کلام اینکه باید روان تر با فین‌تک‌ها برخورد کنیم. در بحث سندباکس‌ها قرار نیست تنها کمکی به رگولاتور شود و البته محیط سندباکس و تعداد مشتریان محدود است، اما در بحث توانمندسازی، بانک مرکزی مسئولیت و نقش بر عهده دارد.

سپهوند ادامه داد: بحث اشتباه مصطلحی را داریم که در حوزه نظارت وجود دارد. باید ببینیم که اگر بازار نتواند کار کند، سپس بانک مرکزی باید وارد شود. رویکرد محافظه کارانه بانک مرکزی توجیه دارد، ولی در زمینه فین‌تک‌ها دلیلی ندارد که همه بروند و زیر چتر بانک‌ها کار کنند و این درست نیست.

در ادامه این نشست، مدیرعامل هلدینگ فناوری اطلاعات بانک تجارت با اشاره به اینکه رگولاتور در کشور کیست؟ افزود: گفت: با نگاه به اینکه همه یک هدف داریم، فقط بانک مرکزی رگولاتور نیست و تعدد رگولاتوری را داریم که این از جمله چالش‌ها در این بخش است.

محمد فرجود بیان داشت: خیلی از کشورها، رگولاتور دیجیتال درست کرده‌اند، اما در ایران تا مشکلات تعدد رگولاتورها حل نشود، چالش‌های فین‌تک‌ها حل نخواهد شد. 
وی ادامه داد: پیشنهاد می‌کنم حوزه فین‌تک به رسمیت شناخته شود. وزارت صمت می‌گوید اینماد باید اجرا شود و از سویینیز غیر از بانک مرکزی، رگولاتور بخشی محدودیت ایجادمی‌کند. بنابراین باید ببینیم در خود بانک مرکزی چه می‌شود در این زمینه‌ها کرد.

وی با تاکید بر اینکه وجود رگولاتور الزامی‌است، گفت: اگر هدف توسعه کسب و کار است باید نشانه‌هایی برای گسترش کسب و کار تدارک ببینیم. اکنون در خیلی از حوزه‌هابلاتکلیفی محض وجود دارد و سرمایه گذار در بسیاری از موارد نشانه ای از اطمینان نمی‌بیند.

هاشم آقازاده استاد دانشگاه نیز بیان داشت: رگولاتور همیشه از کسب و کارها عقب تر است و هرچند تدابیر و تلاش‌های بانک مرکزی قابل تقدیر است، اما این بخش نیازمندسرعت و تناسب بیشتر در تامین نیازمندی‌های حوزه فین‌تکاست.

وی ادامه داد: در حال حاضر از سمت معاونت علمی‌فناوریریاست جمهوری، توجه بیشتری به حوزه دانش بنیان‌هاصورت گرفته و از سویی نیز مصوباتی از سوی مجلس در اینزمینه ابلاغ شده است.

آقازاده افزود: وزارت اقتصاد دبیرخانه ای در حمایت از دانش بنیان‌ها تشکیل داده و تکالیفی نیز برعهده بانک مرکزیقرار گرفته است و اینها همه کمک کننده است. به هر حال ما در معاونت علمی‌ریاست جمهوری حمایت می‌کنیم و از بانک مرکزی درخواست داریم که زمینه چرخش پولی برای دانش بنیان‌ها فراهم شود.

محمد مهدی فاطمیان، رییس انجمن فین‌تک نیز در سخنانیدر این نشست گفت: از نهاد ناظر درخواست داریم که کاری به کار فین‌تک‌ها نداشته باشد.

وی افزود: در بسیاری از موارد فین‌تک‌ها قصد ارائه راهکارها و پیشنهاداتی را به نهاد ناظر داشتند تا بتوانند گرهی از مشکلات مختلف باز کنند. ما می‌خواهیم هر دو هفته یکبارجلساتی را با رگولاتور در خصوص رمزارزها، ریال دیجیتال و بسیاری از مسائل دیگر داشته باشیم.

رییس انجمن فین‌تک در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: در مواردی با وجودی که دغدغه بانک مرکزی موضوع کوچکی است اما برخی از بانک‌ها کاسه داغ تر از آش می‌شوند و اساسا سختگیری آنها بسیار بیشتر است.

فاطمیان این سوال را مطرح کرد که آیا موضوع رمزارزها و پرداخت یارها با روش کنونی سندباکس‌ها امکان رشد تا سطح فعلی را داشت یا نه؟ رگولاتور همواره عقب تر از حوزه کسب و کاری است.

وی پیشنهاد داد تا بانک مرکزی به عنوان رگولاتور برای هر تصمیمی‌از تمام بازیگران دعوت کرده و بعد از گفت‌وگو با آنها اقدام به تصمیم گیری کند.

سیدجعفر مرتضویان مدیر طرح و نوآوری شرکت ملیانفورماتیک هم اظهار داشت: اولین دوره فراخوان سندباکس بانک مرکزی را در تیرماه برگزار کردیم. پنجره سندباکس بانک مرکزی به طور فصلی باز می‌شود و بعد از آن طرح‌هایی که به ویژه نوآور باشند، با تایید بانک مرکزی فراخوان خواهند داد.

وی با اشاره به برگزاری دوره اول سندباکس در تیرماه افزود: ۱۱ طرح در این مرحله وارد سند باکس شدند که از بین آنها ۲طرح گزینش شد و در حال حاضر در محیط سندباکس در حال گذراندن دوره آزمایشی ۶ ماهه خود هستند تا بررسی شود که آیا برای حوزه پولی ریسک آفرین هستند یا نه؟

مرتضویان ادامه داد: دوره دوم سندباکس بانک مرکزی در مهرماه برگزار شد و در ابتدای فروردین ماه سال آینده هم نتیجه دوره آزمایشی ۲ طرح برگزیده شده در سندباکس بانک مرکزی اعلام خواهد شد.

مدیر طرح و نوآوری شرکت ملی انفورماتیک در ادامه در پاسخ به سوالی اظهار داشت: موضوع ریال دیجیتال و رمزارزها به دلیل سیاست‌های بانک مرکزی هیچگاه در سندباکس‌ها نبوده است. سندباکس به عنوان بازوی کمکی در کنار ناظر قرار دارد و به ناظر می‌گوید که پیشنهاد من درباره یک طرح چه چیزیاست. یک چالش این است که تصمیم گیر نهایی، نهاد ناظر بوده و سندباکس تنها برای تسهیل گری در تصمیم گیری است.